Badanie dna oka
Czym jest i po co się wykonuje badanie dna oka?
Badanie dna oka określane również jako wziernikowanie oka bądź oftalmoskopia, jest badaniem mającym na celu ocenę głębokich warstw gałki ocznej takich jak naczyniówka czy siatkówka, a także tarczy nerwu wzrokowego. Jest to badanie, które powinno być wykonywane rutynowo przez okulistę podczas każdej wizyty w gabinecie okulistycznym.
Bardzo ważne jest, żeby badanie dna oka wykonywać regularnie. Osoby przed 40 roku życia powinny się mu poddawać z częstotliwością co 3 lata, osoby pomiędzy 40 a 50 rokiem życia co 2 lata, a po ukończeniu 50 roku życia raz w roku. Wyjątek stanowią osoby, które mają wywiad rodzinny obciążony jaskrą. Powinny one koniecznie regularnie badać dno oka nawet przed 35 rokiem życia.
Istnieje bardzo szeroki wachlarz wskazań do przeprowadzenia badania dna oka. Oprócz oczywistych, opisanych powyżej wskazań profilaktycznych, najczęstszą przyczyną kierowania na nie są zaburzenia wzroku w zakresie jego ostrości, a także widzenia barw. Zaburzenia te mogą być zarówno jednooczne jak i obuoczne. Rzadsze zaburzenia widzenia będące przesłanką do wykonania badania dna oka to na przykład widzenie czarnych punktów, błysków świateł czy też różnego rodzaju kolorowych linii.
Oprócz wskazań stricte okulistycznych, przeprowadzenie badania dna oka jest wskazane również w niektórych chorobach ogólnoustrojowych. Jest zlecane między innymi przez kardiologów, angiologów, diabetologów, czy endokrynologów. Jest ono bardzo ważne, gdyż niektóre choroby ogólnoustrojowe mogą dawać powikłania okulistyczne, najczęściej lokalizujące się w obrębie siatkówki.
Zbagatelizowane i nieleczone mogą prowadzić do znacznego upośledzenia wzroku, a w skrajnych przypadkach nawet do jego całkowitej utraty. Do przykładowych schorzeń, w przebiegu których zalecane jest wykonanie badania dna oka należą cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, czy też miażdżyca.
Ponadto, badanie dna oka ma bardzo duże znaczenie w neurologii. Może być np. pomocne w pełnej diagnostyce i leczeniu pacjentów po udarze mózgu. Jednakże jest ono szczególnie ważne w diagnostyce wzrostu ciśnienia śródczaszkowego. W przypadku zaistnienia tego stanu, bardzo charakterystyczne jest uniesienie tarczy nerwu wzrokowego powyżej poziomu siatkówki, co bardzo łatwo zauważyć w rutynowym badaniu dna oka.
Wczesne wychwycenie wzrostu ciśnienia śródczaszkowego jest bardzo ważne, gdyż jest to stan bezpośredniego zagrożenia życia. Ponadto może być objawem guzów w obrębie mózgu.
Do innych chorób mogących być diagnozowanymi z wykorzystaniem tego badania należą między innymi jaskra, zwyrodnienie plamki żółtej, niedokrwistość czy białaczka.
Jak się przygotować do badania?
Badanie dna oka, by jego wynik był optymalny i wiarygodny, wymaga specjalnego przygotowania. Polega ono na zakropieniu oczu preparatem zawierającym atropinę. Jej działanie w tym przypadku polega na rozszerzeniu źrenicy i utrzymaniu jej przez jakiś czas w tym stanie, bez względu na działanie promieni świetlnych wykorzystywanych podczas badania.
Bez tego przygotowania, fizjologiczną reakcją źrenicy na światło jest jej zwężenie, co w znacznym stopniu utrudnia przeprowadzenie badania oraz może wpływać na niedokładny jego wynik.
Bardzo ważne jest, by na badanie przyjść z osobą towarzyszącą. Czasowe wyłączenie możliwości zwężania się źrenicy pod wpływem światła może spowodować chwilowe zaburzenie widzenia. Dlatego też absolutnie przeciwwskazane jest prowadzenie samochodu w dniu po badaniu.
Oprócz tego, w słoneczny dzień warto mieć ze sobą okulary przeciwsłoneczne. Atropina może bowiem również powodować chwilową nadwrażliwość na światło.
Jak wygląda badanie dna oka?
Do badania dna oka można przystąpić już po 15minutach od badania, choć optymalne jest odczekanie 30 minut. Ocenę można przeprowadzić na jeden z trzech dostępnych sposobów. Ich przebieg i zastosowanie różnią się od siebie, a decyzja o doborze jest podejmowana w zależności od wskazania, z jakim pacjent został skierowany.
Pierwszą metodą jest tak zwana oftalmoskopia bezpośrednia. Jest ona przeprowadzana przy pomocy specjalnego urządzenia zwanego oftalmoskopem. Oftalmoskop wyposażony jest w źródło światła, a także okular z zainstalowaną soczewką powiększającą. Powiększenie zazwyczaj jest piętnastokrotne.
Oftalmoskopia, czy też wziernikowanie bezpośrednie znajduje szczególne zastosowanie w diagnostyce schorzeń dotyczących naczyniówki oraz plamki żółtej. Drugą metodą badania dna oka jest tak zwana oftalmoskopia pośrednia. Podczas badania tą metodą okulista korzysta ze specjalnego kasku wyposażonego w źródło światła oraz zestaw soczewek, między którymi badający może się swobodnie przełączać w zależności od potrzeby.
Trzeci rodzaj oftalmoskopii to głos nowoczesności i stanowi ją tak zwany funduskaner Non-Mydriatic. Jednakże ten rodzaj badania zarezerwowany jest dla tych, u których rozmiar źrenicy w zwężeniu wynosi przynajmniej 2,5mm. Wynika to z tego, iż podczas badania funduskanerem nie wykorzystuje się atropiny.
Urządzenie daje wydruk kolorowego obrazu, jednakże nie uwidacznia ciała szklistego ani obwodu siatkówki. W związku z tym ten rodzaj badania dna oka może być wykorzystywany w przesiewie, ale już nie w szczegółowej diagnostyce.
W przypadku konieczności uzupełnienia diagnostyki, przydatne może okazać się wykonanie angiografii naczyniówki dna oka. W tym celu do żyły łokciowej podawany jest specjalny kontrast, a następnie wykonywana jest seria zdjęć.
Badanie dna oka w sytuacjach szczególnych
Do szczególnych sytuacji przeprowadzania oftalmoskopii należy badanie kobiet w ciąży oraz dzieci.
Oftalmoskopia jest badaniem w pełni bezpiecznym i nie ma negatywnego wpływu na rozwój płodu, dlatego bez żadnych problemów może być wykonywana u kobiet w ciąży. Zaleca się by była wykonywana regularnie, z dużą częstością, ponieważ schorzenia mogące współistnieć z ciążą, takie jak nadciśnienie tętnicze w ciąży czy cukrzyca ciężarnych, mogą prowadzić do znacznego uszkodzenia w zakresie narządu wzroku, włącznie z odklejeniem siatkówki.
Szczególnie istotne jest przeprowadzanie badania dna oka u kobiet z wagą wzroku powyżej -8dioptrii, gdyż one w największym stopniu są narażone na wystąpienie poważnych powikłań okulistycznych.
Badanie dna oka może być również bezpiecznie wykonywane u dzieci niezależnie od wieku. Już u noworodków i niemowląt wykonuje się je co najmniej dwukrotnie w celu ewentualnego wykrycia retinopatii noworodków. U starszych dzieci badanie jest przeprowadzane w przebiegu takich schorzeń jak zez, zaburzeń widzenia kolorów bądź nagłego obniżenia ostrości wzroku.
Kiedy wykonywać badania dna oka?
Badanie dna oka zalecane jest osobom w różnym wieku. Przed 40 – tym rokiem życia warto je wykonywać raz na 3 lata, natomiast pomiędzy 40tym a 50tym rokiem życia raz na 2 lata. Osoby po 50tym roku życia powinny mieć wykonywane to badanie co rok.
Pacjenci, którzy mieli w rodzinie osoby chorujące na jaskrę, powinny wybrać się na badanie dna oka już po ukończeniu 35tym roku życia.
W grupie, która powinna mieć zbadane dno oka, znajdują się także osoby z wadą wzroku powyżej 3,5 dioptrii – to skuteczny i bezpieczny sposób na to, żeby sprawdzić czy siatkówka nie zaczyna się odwarstwiać.
Jak długo po badaniu dna oka nie można prowadzić?
Nie wolno prowadzić samochodu przez 4 godziny.
Badanie dna oka Poznań
Jak robi się badanie dna oka?
Badanie dna oka, czyli inaczej oftalmoskopia, jest bezbolesnym, trwającym kilka minut badaniem, podczas którego lekarz okulista ocenia tylny odcinek oka.
Na podstawie tego badania okulista ocenia siatkówkę, plamkę żółtą, tarczę nerwu wzrokowego oraz naczynia krwionośne.
Jak wygląda badanie dna oka?
Czym jest i po co się wykonuje badanie dna oka?
Badanie dna oka określane również jako wziernikowanie oka bądź oftalmoskopia, jest badaniem mającym na celu ocenę głębokich warstw gałki ocznej takich jak naczyniówka czy siatkówka, a także tarczy nerwu wzrokowego. Jest to badanie, które powinno być wykonywane rutynowo podczas każdej wizyty w gabinecie okulistycznym.
Bardzo ważne jest, żeby badanie dna oka wykonywać regularnie. Osoby przed 40 roku życia powinny się mu poddawać z częstotliwością co 3 lata, osoby pomiędzy 40 a 50 rokiem życia co 2 lata, a po ukończeniu 50 roku życia raz w roku. Wyjątek stanowią osoby, które mają wywiad rodzinny obciążony jaskrą. Powinny one koniecznie regularnie badać dno oka nawet przed 35 rokiem życia.
Istnieje bardzo szeroki wachlarz wskazań do przeprowadzenia dna oka. Oprócz oczywistych, opisanych powyżej wskazań profilaktycznych, najczęstszą przyczyną kierowania na nie są zaburzenia wzroku w zakresie jego ostrości, a także widzenia barw. Zaburzenia te mogą być zarówno jednooczne jak i obuoczne. Rzadsze zaburzenia widzenia będące przesłanką do wykonania dna oka to na przykład widzenie czarnych punktów, błysków świateł czy też różnego rodzaju kolorowych linii.
Oprócz wskazań stricte okulistycznych, przeprowadzenie badania dna oka jest wskazane również w niektórych chorobach ogólnoustrojowych. Jest zlecane między innymi przez kardiologów, angiologów, diabetologów czy endokrynologów. Jest ono bardzo ważne, gdyż niektóre choroby ogólnoustrojowe mogą dawać powikłania okulistyczne, najczęściej lokalizujące się w obrębie siatkówki.
Zbagatelizowane i nieleczone mogą prowadzić do znacznego upośledzenia wzroku, a w skrajnych przypadkach nawet do jego całkowitej utraty. Do przykładowych schorzeń, w przebiegu których zalecane jest wykonanie badania dna oka należą cukrzyca, nadciśnienie tętnicze, czy też miażdżyca.
Ponadto, badanie dna oka ma bardzo duże znaczenie w neurologii. Może być np. pomocne w pełnej diagnostyce i leczeniu pacjentów po udarze mózgu. Jednakże jest ono szczególnie ważne w diagnostyce wzrostu ciśnienia śródczaszkowego. W przypadku zaistnienia tego stanu, bardzo charakterystyczne jest uniesienie tarczy nerwu wzrokowego powyżej poziomu siatkówki, co bardzo łatwo zauważyć w rutynowym badaniu dna oka. Wczesne wychwycenie wzrostu ciśnienia śródczaszkowego jest bardzo ważne, gdyż jest to stan bezpośredniego zagrożenia życia. Ponadto może być objawem guzów w obrębie mózgu.
Do innych chorób mogących być diagnozowanymi z wykorzystaniem tego badania należą między innymi jaskra, zwyrodnienie plamki żółtej, niedokrwistość czy białaczka.
Jak wygląda badanie dna oka?
Badanie dna oka, by jego wynik był optymalny i wiarygodny, wymaga specjalnego przygotowania. Polega ono na zakropieniu oczu preparatem zawierającym atropinę. Jej działanie w tym przypadku polega na rozszerzeniu źrenicy i utrzymaniu jej przez jakiś czas w tym stanie, bez względu na działanie promieni świetlnych wykorzystywanych podczas badania. Bez tego przygotowania, fizjologiczną reakcją źrenicy na światło jest jej zwężenie, co w znacznym stopniu utrudnia przeprowadzenie badania oraz może wpływać na niedokładny jego wynik.
O czym pamiętać
Bardzo ważne jest, by na badanie przyjść z osobą towarzyszącą. Czasowe wyłączenie możliwości zwężania się źrenicy pod wpływem światła może spowodować chwilowe zaburzenie widzenia. Dlatego też absolutnie przeciwwskazane jest prowadzenie samochodu w dniu po badaniu. Oprócz tego, w słoneczny dzień warto mieć ze sobą okulary przeciwsłoneczne. Atropina może bowiem również powodować chwilową nadwrażliwość na światło.
Do badania dna oka można przystąpić już po 15minutach od badania, choć optymalne jest odczekanie 30 minut. Ocenę można przeprowadzić na jeden z trzech dostępnych sposobów. Ich przebieg i zastosowanie różnią się od siebie, a decyzja o doborze jest podejmowana w zależności od wskazania, z jakim pacjent został skierowany. Pierwszą metodą jest tak zwana oftalmoskopia bezpośrednia. Jest ona przeprowadzana przy pomocy specjalnego urządzenia zwanego oftalmoskopem.
Metody
Oftalmoskop wyposażony jest w źródło światła, a także okular z zainstalowaną soczewką powiększającą. Powiększenie zazwyczaj jest piętnastokrotne. Oftalmoskopia, czy też wziernikowanie bezpośrednie znajduje szczególne zastosowanie w diagnostyce schorzeń dotyczących naczyniówki oraz plamki żółtej.
Drugą metodą badania dna oka jest tak zwana oftalmoskopia pośrednia. Podczas badania tą metodą okulista korzysta ze specjalnego kasku wyposażonego w źródło światła oraz zestaw soczewek, między którymi badający może się swobodnie przełączać w zależności od potrzeby.
Trzeci rodzaj oftalmoskopii to głos nowoczesności i stanowi ją tak zwany funduskaner Non-Mydriatic. Jednakże ten rodzaj badania zarezerwowany jest dla tych, u których rozmiar źrenicy w zwężeniu wynosi przynajmniej 2,5mm. Wynika to z tego, iż podczas badania funduskanerem nie wykorzystuje się atropiny.
Urządzenie daje wydruk kolorowego obrazu, jednakże nie uwidacznia ciała szklistego ani obwodu siatkówki. W związku z tym ten rodzaj badania dna oka może być wykorzystywany w przesiewie, ale już nie w szczegółowej diagnostyce.
W przypadku konieczności uzupełnienia diagnostyki, przydatne może okazać się wykonanie angiografii naczyniówki dna oka. W tym celu do żyły łokciowej podawany jest specjalny kontrast, a następnie wykonywana jest seria zdjęć.
Jak wygląda badanie dna oka
