Bliznowiec – niechciany problem podczas gojenia się ran
Czym jest i jak wygląda bliznowiec?
Bliznowiec, zwany inaczej keloidem, jest niczym innym jak przerośniętą blizną. Jest to łagodna zmiana rozrostowa skóry powstająca po zaistniałym urazie z naruszeniem bądź przerwaniem jej ciągłości, takim jak rozcięcie czy też oparzenie. U osób ze szczególną tendencją do tworzenia się keloidów, mogą one powstawać nawet po stosunkowo niewielkich urazach, takich jak zwykłe zadrapania, a nawet ukąszenie przez owada.
Wygląd bliznowca jest bardzo charakterystyczny. Zazwyczaj ma on postać wyniesionej ponad powierzchnię skóry, guzowatej struktury o mocno napiętej, różowej powierzchni. Wygląda jak twarda, przerośnięta blizna, którą zresztą jest. Najczęściej o różowym bądź jasnobrązowym zabarwieniu – w zależności od karnacji. Keloidowi mogą towarzyszyć dolegliwości takie jak świąd, czy nawet ból.
Występują one szczególnie wtedy, gdy bliznowiec jest umiejscowiony w miejscu szczególnie narażonym na drażnienie, na przykład przez gumki od bielizny. Charakterystyczne dla bliznowca jest to, że może on powoli się rozrastać.
Keloidy mogą występować praktycznie w każdej okolicy ciała, jednakże występują przede wszystkim w miejscach, gdzie najczęściej dochodzi do urazów, czyli na klatce piersiowej, ramionach i górnej części pleców.
Jak powstaje bliznowiec i jakie są czynniki sprzyjające jego powstaniu?
Generalnie rzecz biorąc, podstawą, z której wynika tworzenia się bliznowców są zaburzenia w procesie gojenia się. Powyższe procesy polegają z grubsza na tym, że po przerwaniu ciągłości skóry powstaje blizna zbudowana z tkanki łącznej. Tak się dzieje w przypadku prawidłowego gojenia. Dochodzi do stopniowego łączenia się włókien kolagenowych zawartych w skórze, co powoduje zasklepienie się ubytku. Następnie do nowopowstałej tkanki wnikają naczynia krwionośne, co pozwala na dostarczanie składników odżywczych oraz tlenu.
Jest to sygnałem do zmniejszenia, a w końcu zakończenia wytwarzania nowych włókien kolagenowych, co skutkuje powstaniem prawidłowej blizny. W sytuacji zaburzenia wyżej wymienionych procesów, nie dochodzi do zahamowania produkcji kolagenu, co w rezultacie prowadzi do stopniowego przerastania blizny i jej przekształcenia w bliznowiec.
Bezpośrednie przyczyny wyżej opisanych zaburzeń nie zostały do końca poznane. Jednakże wyodrębniono kilka czynników, których zaistnienie wydaje się mieć wpływ na zwiększoną tendencję do powstawania bliznowców. Jednym z tych czynników jest ciemna karnacja skóry, co prawdopodobnie wynika z pobudzającego działania hormonu stymulującego komórki barwnikowe na przebieg procesów regeneracyjnych skóry. Uważa się również, że u młodych ludzi tendencja do powstawania keloidów jest większa.
Związane jest to najprawdopodobniej z faktem, iż w młodym wieku produkcja kolagenu jest fizjologicznie zdecydowanie bardziej nasilona niż w wieku bardziej zaawansowanym. Zauważono, że w pierwszych trzech dekadach życia tendencja do tworzenia bliznowców jest dużo większa. Zaobserwowano również zwiększoną tendencję do powstawania bliznowców w miejscach, gdzie skóra wyjściowo ma zwiększone napięcie.
Przykładem tego mogą być blizny przerostowe po zabiegach operacyjnych, gdzie cięcie prowadzone jest poprzecznie do linii działania sił rozciągających skórę. Sztandarowym przykładem są operacje w obrębie tarczycy. Innymi czynnikami mogącymi predysponować do powstawania bliznowców są uwarunkowania rodzinne, przerwanie ciągłości naskórka wskutek piercingu , trądzik pospolity oraz oparzenia.
Jak leczyć?
Leczenie bliznowców jest problematyczne, trudne oraz wymagające czasu. Podstawowy problem z ich usuwaniem wynika z faktu, że mając do czynienia ze skórą, która wyjściowo ma tendencję do tworzenia bliznowców, istnieje duże ryzyko do powstawania kolejnych, jeszcze większych po usunięciu tych pierwotnych. W związku z powyższym osiągany jest efekt dokładnie odwrotny do zamierzonego. Dlatego też kluczowe jest dokładne i precyzyjne ustalenie wskazań do usunięcia keloidu, jak i bardzo skrupulatny dobór metody usuwania.
Istnieje kilka metod leczenia bliznowców. Można stosować farmakoterapię polegającą na stosowaniu maści ze sterydami, bądź też iniekcje steroidowe w obrębie keloidu, powtarzane w odstępach 3 lub 4 tygodniowych. Wstrzyknięcia te stosuje się do czasu zmiękczenia keloidu i obniżenia się go do satysfakcjonującego poziomu. Można również stosować wymrażanie, a także leczenie chirurgiczne. Są to jednak metody wiążące się z dużym ryzykiem rozwoju wtórnych bliznowców. Leczenie chirurgiczne tak naprawdę stosowane jest w ostateczności, kiedy inne dostępne metody okazują się zawodne.
Po uspokojeniu (rozjaśnienie i spłycenie blzinowca) można zastosować radiofrekwencję mikroigłową.
