Czerniak – Komórki czerniaka, tak jak każdego innego nowotworu złośliwego, charakteryzują się niewielką siłą połączeń międzykomórkowych. W związku z powyższym łatwo oddzielają się one od masy guza pierwotnego i trafiają do krwioobiegu oraz układu chłonnego. Czerniaki mają tendencję do zagnieżdżania się w węzłach chłonnych oraz narządach miąższowych, kościach, a nawet centralnym układzie nerwowym, tworząc w ten sposób przerzuty.
Czerniak może powstawać zarówno w skórze niezmienionej, jak i na podłożu różnego rodzaju znamion barwnikowych. Podstawowym czynnikiem zwiększającym ryzyko zapadnięcia na ten niebezpieczny nowotwór jest narażenie na promieniowanie ultrafioletowe zawarte w słońcu. Dlatego tak ważne jest unikanie oparzeń słonecznych i odpowiednie zabezpieczenie skóry podczas opalania.
Co więcej, badania naukowe dowiodły bezpośredni związek korzystania z solarium na występowanie czerniaka. Jest to taki sam związek jak ten pomiędzy paleniem tytoniu a powstawaniem raka płuca.
Wcześnie zdiagnozowany czerniak może być łatwo wyleczony i nie dawać nawrotów. Choroba rozsiana z obecnością przerzutów charakteryzuje się złym rokowaniem i jest nieuleczalna.
Rozpoznanie może postawić dermatolog na podstawie badania dermatoskopowego.
Czerniaki – Jakie są rodzaje?
Wyodrębniono kilka postaci klinicznych czerniaka. Najczęściej występującym typem jest czerniak skóry. Na drugim miejscu pod względem częstości występowania plasuje się czerniak błon śluzowych. Może on występować zarówno w obrębie jamy ustnej, spojówek, narządów płciowych, przewodu pokarmowego i praktycznie każdej okolicy gdzie występuje błona śluzowa zawierająca komórki barwnikowe.
Ciekawą postacią kliniczną jest tak zwany czerniak akralny, czyli dotyczący końcowych części palców. Powstaje on najczęściej na podłożu tak zwanych plam soczewicowatych.
Zupełnie odrębną odmianą czerniaka jest czerniak gałki ocznej, który jest najniebezpieczniejszą jednostką chorobową ze spektrum czerniaka. Charakteryzuje się ona zupełnie odrębnym profilem genetyczno-białkowym, i pomimo wciąż toczących się od lat badań, do tej pory nie opracowano skutecznego leku, który choć w niewielkim stopniu byłby w stanie zatrzymać chorobę.
Tak więc w przypadku zaawansowanej postaci tej choroby praktycznie nie ma możliwości skutecznego leczenia.
Czerniak – Jak się objawia i jak go zdiagnozować?
Objawy czerniaka można podzielić na zasadnicze dwie grupy. Pierwszą grupę stanowią symptomy związane ze zmianą pierwotną, druga zaś obejmuje objawy związane z obecnością przerzutów.
Jak wygląda czerniak?
Podstawowym objawem związanym ze zmiana pierwotną jest obecność wykwitu skórnego najczęściej pod postacią przebarwienia (wczesne stadium) o spektrum koloru od jasnobrązowego do czarnego (w zależności od wysycenia barwnikiem – melaniną), które może zlokalizować się praktycznie w każdej okolicy skóry, łącznie z miejscem pod płytką paznokciową.
Istnieje kilka cech charakterystycznych, które powinny budzić niepokój onkologiczny w kontekście danej zmiany.
Należą do nich asymetria, nieregularne granice, niejednolite zabarwienie, powiększanie się rozmiarów zmiany, a także jej nierównomierna wypukłość w stosunku do powierzchni skóry. Jeśli mamy do czynienia z chorobą zaawansowaną miejscowo (gdzie w przypadku czerniaka o stopniu zaawansowania miejscowego nie decyduje średnica zmiany, a przede wszystkim głębokość jej naciekania w skórę), często dochodzi do występowania komponenty zapalnej, dolegliwości bólowej, pojawiania się zmian guzowatych, niejednokrotnie krwawiących.
Druga grupa symptomów obejmuje szerokie spektrum objawów związanych z obecnością przerzutów narządowych. Przykładowymi objawami z tej grupy są ból, objawy niewydolności wątroby, duszność, obrzęki, deficyty neurologiczne i wiele innych.
W przypadku zauważenia podejrzanej zmiany bardzo pomocne jest wykonanie badania dermatoskopowego pozwalającego na wizualną dokładną ocenę zmiany w dużym powiększeniu i określenia cech morfologicznych charakterystycznych dla czerniaka. Podstawą do rozpoznanie choroby jest badanie histopatologiczne materiału pobranego w trakcie biopsji wycinającej lub usunięcia znamienia.
Leczenie czerniaka
Dobór metody leczenia czerniaka zależy od jego typu i przede wszystkim stopnia zaawansowania. W przypadku wczesnych czerniaków w zupełności wystarczające jest usunięcie zmiany z marginesem tkanek zdrowych. Wskazane jest również wykonanie tak zwanej biopsji węzłów wartowniczych, czyli pierwszych węzłów spływu chłonnego z okolicy zmiany pierwotnej.
Jeżeli badanie mikroskopowe wykluczy obecność przerzutów, leczenie jest zakończone. W przypadku dodatniego wyniku badania należy wykonać usunięcie węzłów chłonnych z tej grupy. Kluczowe jest prowadzenie u tych pacjentów ścisłej obserwacji onkologicznej z regularnym wykonywaniem badań kontrolnych celem wykluczenia lub jak najwcześniejszego wykrycia potencjalnej wznowy i rozsiewu choroby. Czerniaka nie można leczyć, zmianę podejrzaną można usunąć zanim się rozwinie choroba.
W przypadku wznowy oraz choroby rozsianej podstawą leczenia czerniaka jest leczenie systemowe. Do niedawna jedyną możliwą metodą takiego leczenia czerniaka była klasyczna chemioterapia, której skuteczność w tej chorobie jest niesatysfakcjonująca.
Jednakże ostatnie kilka lat okazało się przełomem w leczeniu czerniaka, gdyż pojawiła się nowa generacja leków ukierunkowanych molekularnie oraz przeciwciał, których zastosowanie pozwoliło na aż czterokrotne wydłużenie średniego czasu kontroli zaawansowanego czerniaka.
Oczywiście stosowane są też metody leczenia objawowego czy miejscowego, do których należy na przykład elektrochemioterapia, radioterapia, czy leczenie przeciwbólowe.
Czerniaki – Jak się ustrzec przed nimi?
Podstawowym sposobem pozwalającym na zmniejszenie ryzyka zachorowania na czerniaka jest zracjonalizowanie ekspozycji na promieniowanie słoneczne. Konieczne jest odpowiednie zabezpieczanie skóry odpowiednimi filtrami (zalecane SPF 50+), a także odzieżą.
Wbrew pozorom nie zaleca się podczas słonecznej pogody rezygnacji z odzieży, a jedynie stosowanie tej wykonanej z przewiewnych, oddychających materiału, co chroni organizm przed przegrzaniem, a skórę przed ekspozycją na UV.
Ponadto kategorycznie odradza się korzystanie z solariów, gdyż udowodniono jednoznacznie ich ścisły związek z powstawaniem czerniaków. Tak więc niestety, jeśli chodzi o piękną opaleniznę, to w tym przypadku dążenie za modą do jej posiadania może stanowić śmiertelne niebezpieczeństwo.
Jak odróżnić czerniaka od pieprzyka
Dermatolog może wcześnie rozpoznać czerniaka podczas badania dermatoskopem – jest to badanie całkowicie bezbolesne i bezpiecznie a zarazem bardzo skuteczne.
Czerniaki Poznań
Profilaktyka czerniaka to dermatoskopia – czerniaki można wcześnie wykrywać i usuwać chirurgicznie
Jak wygląda czerniak?
Z artykułu dowiemy się czym jest czerniak, jak się go diagnozuje, jakie są jego objawy oraz poznamy przebieg leczenia czerniaka.
Czerniak to nowotwór złośliwy atakujący komórki barwnikowe skóry, czyli melanocyty. Najczęściej czerniak występuje na skórze, ale może być też przypadłością, która pojawia się na gałce ocznej. Z roku na rok czerniak zbiera coraz większe żniwa, ponieważ zachorowalność na ten nowotwór wzrasta. Jakie są przyczyny czerniaka?
Medycyna typuje wiele przyczyn takich jak: uwarunkowania genetyczne czy czynniki środowiskowe: ekspozycja na światło słoneczne, oparzenia słoneczne, zmiany melanocytowe, korzystanie z solarium.
Jakie są objawy czerniaka?
Objawy czerniaka to pojawienie się zgrubień, powiększenie znamienia, zmiana koloru, swędzenie czy krwawienie oraz zmiana struktury w obrębie istniejącego na skórze znamienia barwnikowego. Innym z objawów jest odczyn zapalny związany ze znamieniem.
Czerniak objawia się także w występowaniu zmian o niebieskim i błękitnym zabarwieniu.
Aby rozpoznać czerniaka skóry, należy obserwować zmiany barwnikowe. Pacjent powinien zwrócić uwagę na nowopowstałe zmiany i w razie ich zaobserwowania udać się na wizytę do dermatologa.
Najczęściej u pacjentów występuje czerniak szerzący się powierzchownie, którego przyczyną są znamiona barwnikowe. Innym rodzajem jest czerniak guzkowy, który pojawia się u 10-30% pacjentów. Inną formą czerniaka jest plama soczewicowata złośliwa, która występuje rzadko. Wyróżniamy też czerniaka bezbarwnikowego, który jest pozbawiony barwnika i przyjmuje postać różowo czerwonej grudki.
Jak wygląda diagnoza czerniaka?
W razie wykrycia na swoim ciele niepokojących zmian, należy udać się do lekarza – dermatologa. Przeprowadzi on wywiad lekarski i badanie dermatoskopem. Dermatoskop to przyrząd lekarski, który pozwala na oglądanie zmian skórnych w powiększeniu i z wykorzystaniem światła i immersji.
Jak wygląda czerniak – decyduje badanie dermatoskopowe
Dzięki temu dermatolog może ocenić strukturę, wzorce i ilość barwnika w zmianach skórnych oraz potwierdzić czy też wykluczyć czerniaka. Dermatolog ocenia znamiona barwnikowe pod kątem wielkości, brzegów, rozkładu barwnika, symetrii bądź asymetrii.
Diagnoza czerniaka musi być potwierdzona badaniem cytologicznym, czyli wymazem z owrzodzenia.
Zleca się również podstawowe badania krwi i RTG klatki piersiowej, badanie ultrasonograficzne jamy brzusznej i regionalnych węzłów chłonnych.
Jakie są sposoby leczenia czerniaka?
Głównym zabiegiem stosowanym przy wczesnym zdiagnozowaniu czerniaka jest usunięcie chirurgiczne zmiany z odpowiednim marginesem bezpieczeństwa. Następnie przeprowadza się badanie histopatologiczne, które określa stopień zaawansowania choroby.
Często lekarze decydują się na wykonanie biopsji węzłów wartowniczych, czyli pierwszych węzłów spływu chłonnego z obszaru zmiany pierwotnej.
Jeżeli nie ma przerzutów leczenie jest zakończone i polega jedynie na stałym monitorowaniu zdrowia pacjenta. W razie wystąpienia przerzutów usuwa się węzły chłonne z tej grupy oraz zleca się obserwację onkologiczną i regularnie przeprowadza badania kontrolne. Ważne jest, by wykluczyć rozwój choroby czy pojawianie się nowych przerzutów.
W razie złego scenariusza w postaci przerzutów, pacjent poddawany jest chemioterapii, która do tej pory nie dawała pozytywnych rezultatów leczenia. Na szczęście obecnie medycyna dysponuje lekami nowej generacji – lekami ukierunkowanymi molekularnie i przeciwciałami, które przynoszą wymierne efekty w leczeniu tego nowotworu.
Czerniak Poznań
