Leczenie jaskry
Czym jest jaskra?
Jaskra jest często niedocenianą, a jednak bardzo poważną chorobą, prowadzącą do stopniowej destrukcji nerwu wzrokowego, czym powoduje postępujące pogarszanie się wzroku aż do jego całkowitej utraty. Jest to choroba bardzo podstępna ze względu na swój powolny i początkowo bezobjawowy przebieg, co bardzo utrudnia jej rozpoznanie we wczesnym stadium rozwoju.
Schorzenie to najczęściej pojawia się w wieku starszym, po 60 roku życia, jednakże może również pojawić się u młodych ludzi. W tym przypadku często pozostaje niezdiagnozowana przez długi czas.
Jakie są przyczyny jaskry i jak ona powstaje?
Aby zrozumieć sposób powstawania jaskry i jej destrukcyjnego działania na nerw wzrokowy, należy najpierw zdać sobie sprawę ze stanu fizjologicznego.
Dla utrzymania prawidłowego napięcia i funkcjonowania gałki ocznej konieczne jest utrzymywanie odpowiedniej wartości ciśnienia śródgałkowego. Tę funkcję pełni tak zwana ciecz wodnista, która musi być utrzymywana wewnątrz gałki ocznej w stałej ilości. Dzieje się to na drodze procesu krążenia cieczy wodnistej w obrębie przedniej komory oka.
Dzięki stałemu napływowi i odpływowi cieczy do i z komory, jej ilość jest utrzymywana na stałym poziomie, co pozwala na prawidłowe funkcjonowanie gałki ocznej. Kiedy dochodzi do jaskry, na skutek zwężenia bądź całkowitego zamknięcia tak zwanego kąta przesączania dochodzi do zaburzenia krążenia cieczy wodnistej w obrębie.
Powoduje to nadmierne jej gromadzenie we wnętrzu komory przedniej oka, a w rezultacie stopniowy wzrost ciśnienia wewnątrzgałkowego. Zwiększone ciśnienie cieczy wodnistej wewnątrz gałki ocznej powoduje przewlekły, nasilający się ucisk na tarczę nerwu wzrokowego, co w efekcie prowadzi do jego uszkodzenia i związanych z tym zaburzeń widzenia włącznie z utratą wzroku.
Bezpośrednią przyczyną powstawania jaskry jest, jak wspomniano wcześniej, wzrost ciśnienia cieczy wodnistej wewnątrz gałki ocznej. Tło na jakim może dochodzić do jego wzrostu jest bardzo zróżnicowane.
Do przykładowych najczęstszych czynników zwiększających ryzyko jaskry są takie schorzenia jak cukrzyca, zaburzenia gospodarki lipidowej z miażdżycą włącznie, krótkowzroczność, nadciśnienie tętnicze, narażenie na stres, migrena oraz obciążenia rodzinne.
Leczenie jaskry – Jakie są rodzaje jaskry?
Na podstawie różnych kryteriów wyodrębniono dotychczas kilka rodzajów jaskry. Poniżej opisano kilka najważniejszych.
Jaskra wrodzona – ten rodzaj schorzenia obserwowany jest u niemowląt oraz małych dzieci. Ma ona charakter dziedziczny. Zazwyczaj doprowadza do całkowitej utraty zmysłu wzroku. Na szczęście jest najrzadziej występującym typem jaskry.
Jaskra pierwotna otwartego kąta – to z kolei najczęściej spotykany rodzaj jaskry. Powstaje na skutek upośledzenia funkcji struktur odpowiadających za prawidłowy odpływ cieczy wodnistej z komory przedniej oka. Te struktury to kąt przesączania oraz tak zwane beleczkowa nie (trabeculum). W rezultacie dochodzi do nadmiernego gromadzenia się cieczy wodnistej w oku, a co za tym idzie do wzrostu ciśnienia wewnątrzgałkowego.
Rozwój choroby jest powolny, a przez to bardzo podstępny gdyż nasilenie objawów jest niewielkie i postępuje powoli. W związku z powyższym większość pacjentów zgłasza się w momencie kiedy pole widzenia jest zwężone do około połowy wartości prawidłowej.
Jaskra zamkniętego kąta – jest to sytuacja, kiedy dochodzi do tak zwanego ostrego ataku jaskry, powstającego na skutek nagłego, całkowitego zamknięcia kanału odpływu cieczy wodnistej z przedniej komory oka. W związku z powyższym dochodzi do nagłego, szybkiego wzrostu ciśnienia śródgałkowego i rozwoju objawów takich jak ostry ból gałki ocznej, ból głowy, nudności i wymioty.
W takiej sytuacji konieczne jest pilne wezwanie pogotowia ratunkowego lub zgłoszenie się do okulisty na ostry dyżur okulistyczny.
Jaskra z prawidłowym ciśnieniem wewnątrzgałkowym – ten typ jaskry polega na postępującym uszkodzeniu nerwu wzrokowego, przy zachowanym prawidłowym ciśnieniu wewnątrzgałkowym.
Jaskra wtórna – ten rodzaj jaskry obserwowany jest w przebiegu innych patologii dotyczących gałki ocznej, takich jak choćby po urazie oka czy w przebiegu choroby nowotworowej w obrębie oka.
Jak objawia się jaskra i jak ją zdiagnozować?
Do najważniejszych objawów mogących sugerować jaskrę należą przede wszystkim: zaburzenia widzenia pod postacią pogorszenia wzroku oraz występowanie specyficznej obwódki halo wokół źródeł światła, zaczerwienienie i ból oka, widzenie tunelowe, rozmyta tęczówka,
a także nudności i wymioty.
Specjalistyczna diagnostyka jaskry obejmuje bardzo szeroki wachlarz badań, które mają określić dwa podstawowe parametry. Pierwszym z nich jest charakter zaburzeń widzenia, drugim zaś stopień uszkodzenia nerwu wzrokowego.
Do badań wykonywanych w ramach diagnostyki jaskry należą między innymi badanie dna oka, badanie pola widzenia, pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego, badanie kąta przesączania, badania obrazowe oceniające przedni odcinek oka, a także nerw wzrokowy, oraz wiele innych w zależności od wskazań klinicznych.
Leczenie jaskry – Jak leczy się jaskrę?
Dobór metody leczenia jaskry zależy od stopnia jej zaawansowania, a co za tym idzie nasilenia objawów. Podstawowym sposobem terapii jest leczenie zachowawcze polegające na stosowanie kropli do oczu zawierających leki przeciwjaskrowe. Do przykładowych leków wchodzących w skład tych kropli należą między innymi pilokarpina, prostaglandyny czy beta-blokery.
Ich działanie może być dwupłaszczyznowe. Z jednej strony hamują wydzielanie cieczy wodnistej, z drugiej zaś zwiększają jej przepływ. W ten sposób powodują obniżenie ciśnienia wewnątrzgałkowego. Należy pamiętać, że są to bardzo silne leki i mogą powodować wiele objawów niepożądanych.
Bardzo ważna jest prawidłowa aplikacja kropli, tak żeby umożliwić adekwatne ich przeniknięcie do wnętrza gałki ocznej. W tym celu należy unikać kropienia do wewnętrznego kącika oka oraz mrugania po zakropieniu.
Drugim rodzajem leczenia jaskry jest leczenie inwazyjne, które może obejmować zarówno postępowanie operacyjne jak i laseroterapię.
Możliwość całkowitego leczenia jaskry zależy od tego, z jakim rodzajem mamy do czynienia. Jaskra pierwotnie zamkniętego kąta może zostać wyleczona, natomiast jaskra otwartego kąta jest chorobą nieuleczalną.
Czy można zabezpieczyć się przed powstaniem jaskry?
Istnieje kilka metod mogących zmniejszyć ryzyko powstania jaskry, a także umożliwiających jej wykrycie na jak najwcześniejszym etapie. Należą do nich przede wszystkim regularne profilaktyczne badania okulistyczne, a także bieżąca korekcja wad wzroku, czy to z wykorzystaniem szkieł korekcyjnych, czy też zabiegowa.
