Dobór soczewek kontaktowych – najlepiej jeśli soczewki dobiera okulista.
Jakie wady wzroku mogą być korygowane przy pomocy soczewek kontaktowych?
Aby zrozumieć mechanizm powstawania wad refrakcyjnych wzroku, należy zdać sobie sprawę z prawidłowego działania oka w zakresie odbioru i przetwarzania bodźców wzrokowych. Prawidłowo działające oko to tak zwane oko miarowe. Definiuje się je jako takie, które dzięki szeregowi struktur anatomic o właściwościach optycznych, jest w stanie skupić równoległe względem siebie promienie światła dokładnie na siatkówce. W jej obrębie znajdują się receptory, które otrzymywany w ten sposób bodziec przekształcają w potencjał elektryczny i przekazują przy pomocy nerwu wzrokowego do ośrodka wzroku w korze mózgowej, dzięki czemu odbieramy i identyfikujemy widzialny obraz.
Stany, w których dochodzi do zmiany lokalizacji punktu skupienia światła nazywamy wadami refrakcyjnymi. Podstawowe wady, mogące być korygowane za pomocą okularów to krótkowzroczność, dalekowzroczność oraz astygmatyzm.
Krótkowzroczność, czyli myopia, jest to jedna z najczęściej występujących wad refrakcyjnych wzroku. W jej przypadku promienie świetlne skupiane są przed siatkówką, wskutek czego następuje upośledzenie widzenia do dali. W przypadku tej wady nie jest możliwa fizjologiczna korekcja poprzez akomodację soczewki oka, wręcz powoduje to pogłębienie wady. Istnieje kilka rodzajów krótkowzroczności, wyodrębnionych na podstawie części soczewki, w obrębie której występuje patologia. Według tego kryterium wyróżnia się krótkowzroczność osiową, krótkowzroczność krzywiznową oraz krótkowzroczność refrakcyjną.
Drugą wadą refrakcyjną jest dalekowzroczność, zwana również nadwzrocznością lub hiperopią. Najczęściej jest wynikiem zbyt krótkiego wymiaru gałki ocznej, co skutkuje skupianiem promieni świetlnych za gałką oczną, czego rezultatem jest upośledzenie widzenia do bliży. Może być ona tymczasowo korygowana przez akomodację, jednakże długotrwałe napinanie mięśni akomodacyjnych może powodować wystąpienie wad w zakresie układu poruszającego gałką oczną takich jak zez. Szczególnym rodzajem nadwzroczności jest tak zwana nadwzroczność starcza, która jest procesem fizjologicznym i wynika z przebiegu procesów starzenia się organizmu.
Astygmatyzm jest trochę innym rodzajem wady, w której promienie świetlne padające w prostopadłych do siebie płaszczyznach skupiane są w dwóch różnych punktach na siatkówce. Powoduje to zniekształcenie oraz znaczne obniżenie ostrości odbieranego obrazu. Główną przyczyną powstawania astygmatyzmu jest asymetria w budowie gałki ocznej.
Określanie wady wzroku
Istnieje kilka metod badania i określania wad wzroku. Do najbardziej powszechnej należy tak zwana metoda Dondersa, polegająca na ocenie ostrości wzroku przy patrzeniu w dal przez oprawki okularowe z wymiennymi soczewkami o różnej mocy. Pacjent określa, przez jaką moc soczewki widzi najlepiej. Niewątpliwą zaletą tej metody jest jej prostota i łatwość przeprowadzenia badania. Jednakże jest to metoda całkowicie subiektywna, co niesie ze sobą potencjalny duży margines błędu w doborze właściwej mocy soczewek.
Obecnie coraz bardziej powszechna jest tak zwana refraktometria automatyczna, znana szerzej pod mianem komputerowego badania wady wzroku. Jest to badanie całkowicie obiektywne, więc jest dużo mniejsze ryzyko nieprawidłowego wyniku. Po przeprowadzeniu badania pacjent otrzymuje wydruk wyniku i pozostaje tylko dobrać odpowiednie szkła.
Obecnie coraz częściej jest spotykane wykonywanie badań wady wzroku stricte pod soczewki kontaktowe. Jeżeli osobą badaną ma być użytkownik soczewek, bardzo ważne jest, aby nie zakładać ich w dniu badania. Jeżeli jest to niezbędne, należy je wyjąć na minimum godzinę przed badaniem. Jest to bardzo ważne dlatego, iż soczewki kontaktowe uciskają rogówkę nieznacznie ją odkształcając, co może zafałszować wynik badania. Przeprowadzenie oceny ostrości wzroku pod soczewki kontaktowe jest o tyle wygodne, iż parametry soczewek kontaktowych i ich zapis różnią się od parametrów soczewek okularowych, a dzięki niemu można zaoszczędzić sobie ich przeliczania.
Dobór soczewek kontaktowych na podstawie okularów
Oczywiście możliwy jest dobór soczewek kontaktowych na podstawie okularów. Należy jednak pamiętać, iż pomimo wielu podobieństw, zarówno zapis recepty jak i parametry soczewek mogą się różnić. Wynika to w dużej mierze z tego, iż w skład opisu soczewki kontaktowej, poza parametrami typowymi dla okularów związanych z mocą, konieczne jest również uwzględnienie promienia krzywizny soczewki kontaktowej, a także jej średnicy.
Należy mieć świadomość tych różnic dlatego, iż kupno soczewek na podstawie recepty stricte okularowej może wiązać się nie tylko z nieoptymalnym widzeniem, ale też ze znacznym dyskomfortem użytkowania soczewek. W skrajnych przypadkach może dojść nawet do przykrych powikłań związanych z niewłaściwym ich doborem.
Moc soczewek kontaktowych jest tożsama z mocą soczewek okularowych pod warunkiem wady wzroku nie przekraczających 3,25dioptri. U pacjentów z większą wadą te moce mogą się różnić.
Soczewki kontaktowe są zróżnicowane nie tylko ze względu na moc, promień krzywizny, kształt czy rozmiar, ale również w zakresie czasu ich użytkowania przekładającego się na częstotliwość ich zmiany. Wyróżnia się przykładowo soczewki jednodniowe, miesięczne, ale także o innych zakresach długości użytkowania.
Jak wynika z powyższego opisu, dobór soczewek kontaktowych wbrew pozorom nie jest rzeczą prostą i wymaga kontaktu ze specjalistą, którym na tym etapie zazwyczaj jest optometrysta.
Czy każdy może nosić soczewki kontaktowe?
Dla niektórych może wydawać się zaskoczeniem, iż w przeciwieństwie do okularów, nie każdy może nosić soczewki kontaktowe. Do przykładowych przeciwwskazań do ich stosowania należą między innymi cukrzyca, zespół suchego oka, zaburzenia hormonalne, alergie, czy stany zapalne w obrębie oczu.
