Gradówka na oku
Czym jest i jak powstaje gradówka?
Gradówka na oku jest zgrubieniem powieki powstającym w wyniku przewlekłego stanu zapalnego w obrębie tak zwanych gruczołów Meiboma. Są to gruczoły wydzielające substancję, której zadaniem jest utrzymywanie prawidłowego natłuszczenia brzegów powiek.
Bardzo często jest mylona z jęczmieniem. Podstawową różnicą między tymi stanami jest fakt, iż o jęczmieniu mówimy w przypadku ostrej fazy zapalenia charakteryzującej się powstaniem guzka. Gradówka na oku zaś jest formą przewlekłą.
Bezpośrednią przyczyną powstania gradówki na oku jest zatkanie ujścia gruczołu Meiboma. Najczęściej dochodzi do tego w przebiegu zakażenia bakteryjnego (zazwyczaj bakteriami gronkowca występującymi fizjologicznie na skórze). Może również pojawiać się ona u osób cierpiących na trądzik różowaty lub łojotokowe zapalenie skóry. Istotą powstawania gradówki oka jest zatkanie ujścia gruczołu w przebiegu procesu zapalnego.
Wskutek powyższego procesu dochodzi do zatrzymania wydzieliny, a następnie jej nadkażenia. W rezultacie dochodzi do wytworzenia się guzka zwanego jęczmieniem, który następnie przechodzi w fazę przewlekłą, czyli gradówkę. Co ciekawe, czynnikiem predysponującym do powstawania gradówki jest rzadkie mruganie.
Wiąże się ono bowiem z nieadekwatnym nawilżeniem powierzchni oka oraz jego wysychaniem. Wskutek powyższego, odczuwalny jest świąd pobudzający do pocierania oka palcami, a to z kolei sprzyja transmisji gronkowca skórnego do gruczołów Meiboma, i zapoczątkowaniu wyżej opisanego procesu.
Jak się objawia gradówka?
Zarówno pierwszym jak i bardzo charakterystycznym objawem gradówki jest niebolesne pogrubienie powieki. Może ono również przyjmować postać białawego, niebolesnego, wolno rosnącego guzka zlokalizowanego w obrębie górnej lub dolnej powieki. Skóra nad guzkiem jest w pełni przesuwalna.
Dodatkowo, w przypadku współtowarzyszenia aktywnego stanu zapalnego, może dochodzić do zaczerwienienia oraz obrzęku powieki, a także podrażnienia powierzchni oka. Jednakże jeżeli powyższym objawom zaczynają towarzyszyć takie dolegliwości jak ból, zmiana ostrości widzenia, bądź też objawy utrzymują się powyżej 2 tygodni, konieczna jest wizyta w gabinecie okulistycznym celem wdrożenia adekwatnego leczenia.
Jak się diagnozuje gradówkę?
Gradówkę oka diagnozuje się na podstawie dokładnego wywiadu uwzględniającego występowanie charakterystycznych objawów klinicznych i dolegliwości zgłaszanych przez pacjenta oraz badania oka w lampie szczelinowej. Podczas tego ostatniego, lekarz okulista dokładnie ogląda powiekę oraz powierzchnię gałki ocznej.
Dzięki temu jest w stanie ocenić stan powiek łącznie z występowaniem zgrubień, guzków czy obrzęku, a także powierzchnię gałki ocznej i jej ewentualne podrażnienie. Gradówka na oku zazwyczaj jest też wyczuwalna zwykłym dotykiem.
Ponadto badanie obejmuje ocenę w kierunku schorzeń współistniejących, takich jak na przykład trądzik różowaty czy łojotokowe zapalenie skóry. Konieczne jest również wykluczenie występowania chorób ogólnoustrojowych, a także stanu zapalnego tkanek oczodołu.
Gradówkę należy różnicować ze schorzeniem: jęczmień na powiece
Jak się leczy gradówkę?
W części przypadków, gradówka oka może ulegać samowyleczeniu nie wymagając tym samym dodatkowych interwencji. W innych przypadkach okulista stosuje metody zachowawcze, obejmujące przede wszystkim stosowanie kropli do oczu z antybiotykami oraz steroidami.
W przypadku braku skuteczności tych metod, konieczne bywa zastosowanie leczenia chirurgicznego.
Pierwszą grupą metod terapeutycznych są tak zwane domowe sposoby. Mogą one obejmować delikatny masaż powiek. Poprzez ucisk na gruczoły może spowodować odetkanie się ich ujść i opróżnienie z zalegającej wydzieliny. Masaż powinien być wykonywany palcem bądź jakimkolwiek przedmiotem, poprzez wykonywanie ruchów zawsze w kierunku szpary powiekowej.
Wtedy bowiem dochodzi do przesuwania wydzieliny z wnętrza gruczołów w kierunku ich ujść. Innym domowym sposobem jest stosowanie ciepłych kompresów na oczy przez 3-5minut, do 4 razy na dobę. Do ich wykonania najlepiej nadają się rumianek, zielona herbata czy świeża pietruszka.
Jeżeli gradówka nie ustępuje samoistnie, bądź domowe sposoby są niewystarczające, konieczne może być zastosowanie maści zawierającej antybiotyk, na przykład erytromycynę. Stosuje się je zazwyczaj co 6 do 8 godzin, nakładając cienką warstwę preparatu na brzegi powiek. Antybiotyk może być także stosowany w formie kropli do oczu. Wtedy zapobiega on rozprzestrzenianiu się infekcji na inne części oka.
Jeśli opisane powyżej sposoby leczenia zachowawczego zawodzą, bądź pojawiają się takie objawy jak ból czy też zaburzenia widzenia, konieczna może okazać się interwencja chirurgiczna. Zabieg zazwyczaj przeprowadzany jest w znieczuleniu miejscowym.
W przypadku małych zmian, wystarczające jest opróżnienie ich z płynu. Jeśli zmiany są duże, wtedy dokonuje się odwrócenia powieki, wykonuje nacięcie po jej wewnętrznej stronie i tą drogą łyżeczkuje się zmianę, co prowadzi do jej opróżnienia.
Czy można zapobiec powstawaniu gradówki?
Aby zapobiec powstaniu gradówki, zwłaszcza w przypadku zwiększonej tendencji osobniczej do jej wytwarzania, bardzo pomocne jest codzienne przemywanie brzegów powiek wacikiem zwilżonym ciepłą wodą. Bardzo istotna jest regularna i częsta zmiana soczewek kontaktowych oraz regularne przepłukiwanie oczu. U kobiet dodatkowo kluczową sprawą jest dokładne zmywanie makijażu.
W powyższych celach można stosować dostępne powszechnie chusteczki oraz płyny micelarne do higieny oka. Ponadto, można również stosować masaże oraz ciepłe kompresy podobnie jak w przypadku leczenia gradówki. Zapobiegają one gromadzeniu się nadmiernej ilości wydzieliny wewnątrz gruczołów.
