Pryszcze
Czym są i jak powstają pryszcze?
Pryszcze to wykwity skórne o charakterze krostek oraz zaskórników. Są to zmiany nierozłącznie związane ze schorzeniem zwanym trądzikiem młodzieńczym, będącym bardzo powszechną dolegliwością występującą w okresie dojrzewania. Pojawiać się może u obu płci, ale zdecydowanie częstszy jest u mężczyzn. Również u nich ma on ostrzejszy przebieg. Zmiany najczęściej umiejscawiają się w okolicach obfitujących w gruczoły potowe, takich jak tak zwana strefa T w obrębie twarzy, czy też rynny potowe na klatce piersiowej oraz plecach.
Powstawanie pryszcza zaczyna się od powiększenia się rozmiarów gruczołów łojowych. Wraz z ich wzrostem, dochodzi do zwiększenia ilości produkowanego przez nie łoju. W związku z powyższym dochodzi do zmian w przebiegu procesów rogowacenie w obrębie ujścia mieszka włosowego, z jednoczesnym zwiększeniem ich nasilenia. Zrogowaciałe komórki nabłonka zatykają ujście gruczołu łojowego i, wytwarzając czop rogowy, przesuwają mieszek włosowy ku górze.
W rezultacie dochodzi do zahamowania wydzielania łoju i powstaje zaskórnik. Definiuje się go jako swoistą strukturę o charakterze workowatym, która wypełniona jest lipidami oraz białkiem rogowym noszącym nazwę keratyny.
Powyższa sytuacja jest o tyle problematyczna, że zwiększona ilość łoju i nieprawidłowy jego obrót stanowi idealną pożywkę dla bakterii. Powoduje to nadmierne namnażanie bakterii, które w prawidłowych warunkach wchodzą w skład flory fizjologicznej skóry. W rezultacie tego procesu nabierają one charakteru patogennego. Bakterie wydzielają enzymy, które rozkładają lipidy zawarte w łoju. Produktem tej reakcji są tak zwane wolne kwasy tłuszczowe, których obecność indukuje powstanie stanu zapalnego.
Wraz ze wzrostem zainfekowanych komórek, a co za tym idzie wydzieliny wypełniającej gruczoł łojowy, którego ujście jest zatkane czopem rogowym, tak więc wydzielina nie ma ujścia. Wskutek tego dochodzi do pęknięcia woreczka i rozlania się wydzieliny na otaczające tkanki, czego rezultatem jest powstanie ostrego stanu zapalnego oraz krostki, czyli niewielkiego, czerwonego guzka zapalnego, często tkliwego przy ucisku, z widocznym biało-żółtym czopem ropnym w części centralnej.
Jakie są odmiany pryszczy?
Wyodrębnia się kilka rodzajów pryszczy, które obserwuje się w zależności od etapu trądziku, na którym występują. W pierwszym jego stadium obserwuje się tak zwane zaskórniki, które mogą przybierać dwojaką postać. Pierwszą z nich są zaskórniki zamknięte. Charakteryzują się one prześwitywaniem przez skórę czopu łojowo-rogowego pod postacią białawo-żółtawej grudki. Jest to spowodowane tym, że ujście gruczołu łojowego jest całkowicie zatkane przez czop rogowy.
Z uwagi na brak możliwości wydostania się wydzieliny łojopochodnej na zewnątrz, często dochodzi do wtórnych zakażeń oraz nagromadzenia się wydzieliny ropnej, czego bezpośrednią przyczyną jest infekcja bakteryjna, patogenami, które w prawidłowych warunkach stanowią florę fizjologiczną skóry. Drugim rodzajem zaskórników są zaskórniki otwarte. W ich przypadku ujścia gruczołów łojowych są tylko częściowo zatkane. Objawiają się one charakterystycznymi, czarnymi punkcikami na skórze. Czarne zabarwienie jest spowodowane utlenianiem się czopu rogowo-tłuszczowego.
W kolejnym etapie trądziku mamy do czynienia z tak zwanym acne papulopustulosa, czyli trądzikiem grudkowo-krostkowym. Dochodzi do niego, kiedy w zaskórnikach wytwarza się stan zapalny z zaczerwienieniem, wzmożonym uciepleniem oraz bolesnością. Etap ten przebiega zazwyczaj w formie przewlekłej i może trwać nawet kilka lat.
Wykwity krostowe na tym etapie trądziku praktycznie w każdym przypadku pozostawiają wklęsłe blizny. W przypadku dalszego postępu schorzenia dochodzi do powstania trądziku skupionego, w którym zmiany mogą przybierać nawet postać guzowatą i pozostawiać duże, szpecące blizny.
Jak się leczy pryszcze?
Wybór sposobu leczenia pryszczy powinno być dokonywany indywidualnie i dopasowany do etapu, na którym u pacjenta są zmiany trądzikowe. W początkowych stadiach, kiedy mamy do czynienia ze zwykłymi zaskórnikami, ewentualnie zmianami grudkowo-krostkowymi o niewielkim nasileniu, w zupełności wystarczające jest postępowanie miejscowe. W tych przypadkach stosowane są preparaty miejscowe (maści, kremy, żele) zawierające antybiotyki i retinoidy.
W bardziej zaawansowanym etapie, takim jak zmiany grudkowo-krostkowe o średnim bądź silnym nasileniu, konieczne jest zastosowanie doustnych antybiotyków. Z kolei w postaciach ciężkich konieczne jest ogólnoustrojowe stosowanie pochodnych witaminy A, jednak to leczenie jest przeciwwskazane w ciąży, gdyż może działać uszkadzająco na płód.
Istotnym elementem leczenia pryszczy jest leczenie blizn potrądzikowych. Współczesna medycyna estetyczna oferuje szereg metod umożliwiających poradzenie sobie z tym problemem.
Jedną z metod jest zabieg z zastosowaniem lasera frakcyjnego co2 lub erbowo-yagowego.
Pryszcze – inne metody
Inną popularną metodą jest karboksyterapia, która polega na wprowadzaniu dwutlenku węgla pod skórę.
Kolejnym sposobem jest zastosowanie osocza bogatopłytkowego, które aplikowane w obszar blizny po trądziku stymuluje procesy regeneracyjne skóry.
Do innych sposobów należy wykorzystanie tak zwanego termoliftingu z zastosowaniem urządzenia Dermapen lub radiofrekwencji mikroigłowej. Są to metody wykorzystujące skojarzone działanie bodźca termicznego oraz fali radiowej. Powyższe bodźce powodują wystąpienie mikrouszkodzeń tkanki stymulujących produkcję kolagenu.
Czy warto leczyć pryszcze?
Jeśli się odpowiednio szybko nie rozpocznie leczenia pryszczy to w przyszłości trzeba się liczyć z usuwaniem blizn.
