Cystoskopia – badanie pęcherza

Cystoskopia

Wiele schorzeń urologicznych wymaga bezpośredniego zbadania pęcherza moczowego. Badanie wykonuje urolog.

Cystoskopia Poznań

Czym jest cystoskopia?

Cystoskopia jest metodą diagnostyczną powszechnie wykorzystywaną w urologii. Jest to badanie inwazyjne zaliczane do grupy tak zwanych badań endoskopowych, które polegają na wziernikowaniu narządu za pomocą światłowodowej rurki wyposażonej w kamerę, umożliwiającej również operowanie przy użyciu specjalnych narzędzi.

Do tej samej grupy badań należą dużo powszechniej znane gastroskopia, kolonoskopia, czy też bronchoskopia. Cystoskopia dedykowana jest do diagnostyki schorzeń dotyczących pęcherza moczowego. Dzięki tego rodzaju badaniu możliwe jest nie tylko uzyskanie rzeczywistego obrazu narządu, ale wykonywaniu drobnych procedur takich jak tamowanie krwawień, usuwanie polipów czy niewielkich guzów, a także wykonywania biopsji zmian umiejscowionych w ścianie pęcherza moczowego.

Jakie wyróżniamy rodzaje cystoskopii?

Ze względu na typ aparatu wykorzystywanego do przeprowadzenia cystoskopii wyróżnia się jej dwa zasadnicze typy. Pierwszym rodzajem jest tak zwana cystoskopia sztywna. Badanie to polega na wprowadzeniu do pęcherza moczowego sztywnego i dość szerokiego endoskopu. Drogą, przez którą endoskop dostaje się do pęcherza moczowego jest cewka moczowa.

Jednakże od tego rodzaju cystoskopii raczej się odchodzi, w związku z tym, iż wiąże się ona ze stosunkowo dużą traumatyzacją, a także dużym dyskomfortem i sporą bolesnością badania.

Drugim rodzajem cystoskopii jest tak zwana cystoskopia giętka. Jest to metoda nowocześniejsza i dużo chętniej stosowana. Cystoskop jest giętki i dużo cieńszy, gdyż jego średnica osiąga niewiele ponad połowę średnicy cystoskopu sztywnego. Dzięki temu badanie jest dużo bardziej komfortowe oraz bezpieczne.

Giętkość cystoskopu umożliwia jego dopasowanie się do anatomii cewki moczowej wraz z jej ewentualnymi zwężeniami, a także duże pole do manewru wewnątrz pęcherza moczowego. Dzięki temu możliwe jest dużo dokładniejsze obejrzenie jego ściany pod różnymi końcami oraz dużo większe możliwości operowania wewnątrz narządu. Jest to obecnie metoda z wyboru przede wszystkim u mężczyzn, co wynika z anatomii cewki moczowej, która u płci męskiej jest dużo dłuższa i bardziej kręta niż u kobiet.

Jak przygotować się do cystoskopii?

Zabieg cystoskopii na szczęście nie wymaga żadnego specjalistycznego przygotowania. Jedyne co, bezpośrednio przed zabiegiem lekarz zazwyczaj prosi pacjenta o opróżnienie pęcherza moczowego tak, aby zalegający mocz nie utrudniał wykonania badania, a także by nie powodował zatarcia czy zniekształcenia obrazu.

Jak wygląda cystoskopia?

Badanie cystoskopowe przeprowadzane jest na specjalistycznym fotelu przypominającym ten używany do klasycznego badania ginekologicznego, w podobnej pozycji. W pierwszej kolejności do cewki moczowej wprowadzany jest specjalistyczny żel, który ma dwa zadania.

Po pierwsze nadaje poślizg zmniejszając tarcie endoskopu o ściany cewki moczowej, przez co zabezpiecza przed jej podrażnieniem czy uszkodzeniem. Po drugie zaś żel zawiera środek znieczulający, który znacznie zmniejsza dyskomfort podczas badania.

Następnie lekarz wykonujący badanie wprowadza cystoskop przez cewkę moczową do pęcherza moczowego pacjenta, który wypełniany jest klarownym i sterylnym płynem, tak by rozciągnąć ściany narządu.

Dzięki temu możliwe jest dokładne obejrzenie ściany pęcherza moczowego kawałek po kawałku, a także ocena jej stanu oraz obecności ewentualnych zmian patologicznych takich jak polipy czy guzy. W razie konieczności, przy pomocy specjalistycznych narzędzi podczas badania możliwe jest wykonanie drobnych zabiegów, takich jak hamowanie krwawienia, założenie specjalnego cewnika do miedniczki nerkowej, usunięcie polipa, a nawet usunięcie wczesnego raka pęcherza moczowego (tak zwany TURB).

Zalecenia po cystoskopii

Bardzo ważne jest, by pacjent po zabiegu przyjmował większe ilości płynów w celu efektywnego przepłukania pęcherza moczowego. W przypadku wystąpienia pieczenia cewki moczowej, zwłaszcza podczas oddawania moczu bardzo skutecznym rozwiązaniem są ciepłe prysznice. Ponadto, niejednokrotnie konieczne okazuje się zastosowanie profilaktyki antybiotykowej zapobiegającej wystąpieniu poważnych infekcji.

Czy cystoskopia jest bezpieczna?

Z uwagi na fakt, iż cystoskopia jest badaniem inwazyjnym, jest obarczona ryzykiem powikłań. Przede wszystkim należy liczyć się z tym, że z uwagi na wypełnienie pęcherza moczowego w trakcie badania pacjent może odczuwać silną potrzebę oddania moczu. Należy zauważyć, że cystoskopia giętka jest badaniem dużo bezpieczniejszym, gdzie ryzyko wystąpienia poważnych powikłań jest dużo niższe.

Do najpoważniejszych powikłań cystoskopii należą infekcja dróg moczowych, która może być powikłana nawet urosepsą, a także przedłużające się krwawienia po biopsji. Nie są to częste powikłania, ale mogą się zdarzyć.

Jakie są wskazania do przeprowadzenia cystoskopii?

Z uwagi na to, że cystoskopia jest badaniem inwazyjnym i obarczonym ryzykiem powikłań, istnieją ściśle określone wskazania do przeprowadzenia tego badania. Są one zdefiniowane przez czołowe organizacje urologiczne, takie jak Polskie Towarzystwo Urologiczne, European Association of Urology, czy też American Urology Association.

Cystoskopia wskazania obejmują takie objawy jak krwiomocz, krwinkomocz, częstomocz, parcia naglące, nietrzymanie moczu, ból pęcherza moczowego i cewki moczowej, osłabiony strumień moczu, nawracające zakażenia układu moczowego, a także wyniki badań obrazowych (USG, tomografii komputerowej czy rezonansu magnetycznego) budzące podejrzenie obecności rozrostu w ścianie pęcherza moczowego.