19/09/2022

Męski problem to nie tylko prostata

Spis treści

Męski problem

Męski problem – Stulejka

Stulejka jest schorzeniem dotyczącym mężczyzn, które polega na zwężeniu ujścia napletka, które utrudnia bądź też całkowicie uniemożliwia jego odprowadzenie i odsłonięcie żołędzi prącia. Niemożność ta występuje zarówno w spoczynku, jak również podczas erekcji. Łacińska nazwa stulejki brzmiąca phimosis pochodzi od greckiego słowa oznaczającego kaganiec. Stulejką określany również jest stan, gdy istnieje możliwość odprowadzenia napletka aż do rowka zażołędnego, natomiast powoduje to dyskomfort, a nawet ból.

Bardzo istotne jest by pamiętać, że używanie pojęcia stulejki jako stanu patologicznego jest zasadne dopiero od pewnego wieku. Wynika to z faktu, że u noworodków, niemowląt oraz chłopców do trzeciego roku życia nie ma możliwości odprowadzenia napletka do rowka zażołędnego, natomiast jest to stan całkowicie fizjologiczny i nie wymaga korekcji. Jednakże utrzymywanie się tego stanu powyżej trzeciego roku życia wymaga interwencji, ponieważ zaniedbana stulejka może doprowadzić do różnych dysfunkcji seksualnych w życiu dorosłym.

U podstaw powstawania stulejki leży kształt napletka w wieku dziecięcym, który jest długi, ryjkowaty, ale mimo wszystko daje się odprowadzić. Jednakże wymaga on przestrzegania ścisłych zasad higieny. Obejmują one odprowadzanie napletka, dokładne mycie żołędzi prącia oraz usuwanie z rowka zażołędnego mastki zwanej również smegmą.

Jest to bardzo istotne, ponieważ dopuszczanie do zaniedbań higienicznych może prowadzić do powstawania stanów zapalnych napletkach, czego rezultatem jest zwężenie ujścia napletka. Powoduje to gromadzenie się nadmiaru mastki oraz moczu pod napletkiem, prowadząc do nasilenia się objawów, stanów zapalnych, a także stulejki w życiu dorosłym.

Stulejka – Męski problem – przyczyny

U mężczyzn dorosłych bezpośrednią przyczyną stulejki są zaniedbania higieniczne. Ich rezultatem jest powstawanie przewlekłych stanów zapalnych, które powodują bliznowacenie napletka i postępujące, nasilające się trudności z jego odprowadzaniem. Prowadzi to w rezultacie do różnego rodzaju dysfunkcji seksualnych, włącznie z zaburzeniami erekcji oraz ejakulacji. W skrajnych przypadkach, stulejka może powodować nawet rozwinięcie się raka prącia.

Leczenie stulejki często wymaga przeprowadzenia zabiegu operacyjnego w znieczuleniu ogólnym. Procedura polega na poszerzeniu ujścia napletka tak, by umożliwić jego bezproblemowe odprowadzenie. Niejednokrotnie konieczne jest całkowite usunięcie napletka lub jego części. Niestety, czasem zabieg może być nieskuteczny, a wręcz może osiągnąć odwrotny skutek. Wynika to z faktu, iż powstające po operacji blizny mogą wtórnie zwężać ujście napletka. Wtedy konieczne jest powtórzenie zabiegu.

Po przeprowadzonej procedurze lekarz zabezpiecza penisa opatrunkiem, który powinien być zmieniony po dobie, i następnie powinien być regularnie zmieniany. Przez kilka pierwszych tygodni po zabiegu należy utrzymywać penisa w pozycji „do góry”, na przykład poprzez przyklejenie plastrem do brzucha. Jest to o tyle istotne, że znacznie ułatwia proces gojenia się, a przede wszystkim wycofywanie się obrzęku. Należy również stosować maści i żele o działaniu przeciwbólowym, a także antybiotyki.

Istotne jest, by przez pierwsze dwa tygodnie po zabiegu obchodzić się z penisem bardzo delikatnie. Wynika to z faktu, że może występować przeczulica w obrębie żołędzi, wynikająca z braku wcześniejszego bezpośredniego narażenia na bodźce mechaniczne. Jeżeli przeprowadzono zabieg polegający na poszerzeniu ujścia napletka, konieczne jest zastosowanie rehabilitacji prącia.

Męski problem – Obrzezanie

Obrzezanie zwane inaczej cyrkumcyzją jest zabiegiem polegającym na usunięciu napletka bądź jego części. Funkcją napletka jest ochrona żołędzi prącia przed czynnikami zewnętrznymi, a szczególnie oddziaływaniem bodźców mechanicznych. Istnieją dwie główne grupy wskazań do przeprowadzenia zabiegu obrzezania. Pierwszą z nich stanowią wskazania medyczne. Drugą zaś grupą są przyczyny rytualne rozumiane zarówno jako element kultu religijnego, czego przykładem jest judaizm czy islam, ale także jako element inicjacji dorosłości w niektórych kulturach i obrzędach plemiennych.

Wskazania medyczne do przeprowadzenia obrzezania są mocno ograniczone. Najczęstszym i najbardziej powszechnym wskazaniem do przeprowadzenia zabiegu obrzezania jest stulejka. Jest to schorzenie polegające na zwężeniu ujścia napletka, które utrudnia bądź też całkowicie uniemożliwia jego odprowadzenie i odsłonięcie żołędzi prącia. Niemożność ta występuje zarówno w spoczynku, jak również podczas erekcji.

Łacińska nazwa stulejki brzmiąca phimosis pochodzi od greckiego słowa oznaczającego kaganiec. Stulejką określany również jest stan, gdy istnieje możliwość odprowadzenia napletka aż do rowka zażołędnego, natomiast powoduje to dyskomfort, a nawet ból. Bardzo istotne jest by pamiętać, że używanie pojęcia stulejki jako stanu patologicznego jest zasadne dopiero od pewnego wieku. Wynika to z faktu, że u noworodków, niemowląt oraz chłopców do trzeciego roku życia nie ma możliwości odprowadzenia napletka do rowka zażołędnego, natomiast jest to stan całkowicie fizjologiczny i nie wymaga korekcji.

Jednakże utrzymywanie się tego stanu powyżej trzeciego roku życia wymaga interwencji, ponieważ zaniedbana stulejka może doprowadzić do różnych dysfunkcji seksualnych w życiu dorosłym. Stulejka u dorosłych pacjentów również nie zawsze stanowi wskazanie do obrzezania, ponieważ w pierwszej kolejności zawsze należy rozważyć zwykłe poszerzenie ujścia napletka. Bezwzględne wskazanie do obrzezania jako metody leczenia operacyjnego stulejki jest w zasadzie ograniczone do sytuacji, kiedy dochodzi do przewlekłych stanów zapalnych związanych ze stulejką.

Innym, aczkolwiek bardzo rzadkim wskazaniem do przeprowadzenia zabiegu obrzezania są wrodzone nieprawidłowości w budowie napletka, takie jak na przykład zbyt długi napletek.

O ile w wieku dziecięcym, a zwłaszcza wczesnodziecięcym długi i lejkowaty napletek jest fizjologią, o tyle w życiu dorosłym jest już stanem patologicznym wymagającym leczenia chirurgicznego, ponieważ może doprowadzać do powstawania przewlekających się stanów zapalnych, czego rezultatem w skrajnych przypadkach może być nawet wystąpienie nowotworu.

Ciekawostką jest fakt, iż jakiś czas temu w Afryce przeprowadzono trzy badania kliniczne na łącznej grupie 11 tysięcy heteroseksualnych mężczyzn, które dotyczyły wpływu obrzezania na ryzyko zakażenia wirusem HIV. Co ciekawe, okazało się, że u mężczyzn poddanych obrzezaniu, ryzyko zakażenia wirusem HIV w ciągu roku od zabiegu zmniejszyło się o około połowę.

Obserwację tę tłumaczy się całkowitą zmianą flory bakteryjnej występującej na penisie, a w szczególności praktycznie całkowite zniknięcie bakterii beztlenowych odpowiadających za powstawanie przewlekłego stanu zapalnego. Zmniejszanie ryzyka stanu zapalnego powoduje zmniejszenie migracji komórek układu odpornościowego do żołędzi, zmniejszając ich narażenie na wniknięcie wirusa.

Istnieją różne techniki i style przeprowadzenia zabiegu obrzezania. Historycznie u Żydów dokonywano usunięcia jedynie końcówki napletka. Obecnie preferuje się totalne lub subtotalne jego usunięcie. Z radykalnym obrzezaniem mamy do czynienia, kiedy zostanie usunięta zarówno zewnętrzna jak i wewnętrzna warstwa napletka, a żołądź jest całkowicie odsłonięta.

Męski problem – Przerost prostaty

Przerost gruczołu krokowego zwanego popularnie prostatą jest stanem będący efektem zmian hormonalnych zachodzących w organizmie dojrzałego mężczyzny. Powstaje w mechanizmie wzrostu liczby komórek gruczołowych oraz mięśni gładkich budujących fizjologicznie gruczoł krokowy. Istotne jest, by pamiętać, iż jest to stan łagodny, nie związany z żadnym procesem nowotworowym charakteryzującym się obecnością nieprawidłowych komórek.

Istnieją różne hipotezy wyjaśniające patomechanizm tego procesu. Wynikają one bezpośrednio ze zróżnicowaniem nasilenia produkcji testosteronu oraz stosunku testosteronu do estrogenów w organizmie. Pierwsza z nich wynika z faktem, iż wraz z wiekiem zmniejsza się produkcja testosteronu, a co za tym idzie proporcja hormonów płciowych zmienia się na korzyść estrogenów, które z kolei stymulują aktywność substancji powodujących intensyfikację wzrostu oraz podziałów komórek. Druga wiąże się z wysoką produkcją dihydrotestosteronu w dojrzałym wieku, który również stymuluje procesy wzrostowe komórek.

Prostata – Męski problem – przyczyny

Przerost gruczołu krokowego wiąże się z szeregiem przykrych i dość charakterystycznych objawów. Jest to związane przede wszystkim z faktem, iż cewka moczowa w swoim przebiegu przechodzi przez środek prostaty. Przerastający gruczoł wzrasta we wszystkie strony, czego rezultatem jest wywieranie ucisku na cewkę moczową powodując różnego rodzaju zaburzenia oddawania moczu. Mogą one dotyczyć trudności z rozpoczęciem mikcji, oddawania moczu słabym strumieniem.

Ponadto przerośnięty gruczoł często wpukla się do pęcherza moczowego wywierając nacisk na jego ścianę, co z kolei powoduje częste uczucie parcia na mocz, a także uczucie niepełnego opróżnienia pęcherza moczowego nawet po oddaniu moczu. W związku z powyższym uczucie parcia na mocz występuje również w nocy i charakterystycznym jest konieczność mikcji w nocy nawet kilkukrotnie. Bardzo ważne jest, by w przypadku wystąpienia wyżej opisanych objawów skonsultować się z urologiem, aby poprzez wnikliwą diagnostykę zróżnicować łagodny przerost prostaty z rakiem gruczołu krokowego i rakiem pęcherza moczowego.

Podstawowym badaniem pozwalającym na ocenę prostaty jest badanie palcem przez odbyt, tak zwane badanie per rectum. Ponadto wykonuje się rutynowo oznaczenie stężenia PSA we krwi, a w razie potrzeby badanie USG głowicą transrektalną.

Leczenie przerostu gruczołu krokowego we wczesnym stadium opiera się na postępowaniu farmakologicznym. Bardziej zaawansowane stadia lub nieskuteczność leczenia zachowawczego wiązać się może z koniecznością postępowania operacyjnego opierającego się na chirurgicznym wyłuszczeniu prostaty bądź jej przezcewkowej elektroresekcji.

W tym miejscu należy podkreślić, iż każdy mężczyzna bez wyjątku powinien po 40 roku życia wybrać się do urologa i pozostawać pod jego opieką, ponieważ przerost gruczołu krokowego jest stanem, który prędzej czy później będzie dotyczył każdego przedstawiciela płci męskiej.

U części niestety będzie współistniał z nowotworem czy to gruczołu krokowego czy pęcherza moczowego, których zdiagnozowanie na wczesnym etapie jest jedyną możliwością dającą szansę na radykalne wyleczenie.

Męski problem – Impotencja

Impotencja jest dysfunkcją seksualną dotykającą mężczyzn, polegającą na zaniku wzwodu oraz wytrysku pomimo utrzymującego się podniecenia. Nie należy jej w żadnym wypadku mylić z krótkotrwałymi zaburzeniami erekcji, które mogą przydarzyć się każdemu. Bezpośrednią przyczyną impotencji są najczęściej zaburzenia w swobodnym przepływie krwi do penisa co uniemożliwia osiągnięcie i utrzymanie pełnego wzwodu. Badania wykazują, że połowa mężczyzn w wieku 40-70 lat zmaga się z impotencją. W dzisiejszych czasach niestety jest to temat tabu, gdyż często utożsamiany jest z brakiem męskości.

Ten męski problem dotyczy sporej części panów po 60tym roku życia

Przyczyn impotencji może być wiele. Podstawowa klasyfikacja obejmuje podział na podłoże psychiczne oraz fizyczne. To pierwsze wynika często z lęku przed podjęciem współżycia seksualnego, który może być związany np. z aspektem religijnym, lękiem przed niechcianym zapłodnieniem, czy też traumatycznymi wydarzeniami z przeszłości. To drugie zaś obejmuje schorzenia związane z zaburzeniami krążenia obwodowego, takimi jak choroby serca, cukrzycę, wiek czy też nadużycie alkoholu. Ponadto może się też wiązać z czynnikami hormonalnymi, a także przyjmowaniem niektórych leków.

Leczenie impotencji powinno mieć charakter wielopłaszczyznowy. W sytuacji, gdy ma ona podłoże psychologiczne, bardzo przydatna może okazać się psychoterapia. Oczywiście nieodzowna i bardzo popularna jest farmakoterapia, której zadaniem jest poprawa krążenia obwodowego i zwiększenia przepływu krwi do penisa.

Najbardziej znanym powszechnie lekiem o takim działaniu jest sildenafil. W przypadku zdiagnozowania schorzenia mogącego być bezpośrednią przyczyną, konieczne jest również leczenie przyczynowe. Ponadto istnieje szereg metod leczenia inwazyjnego, do których należą implantacje różnego rodzaju protez, instalacja zewnętrznych aparatów próżniowych, a także zabiegi w obrębie naczyń krwionośnych.

Kamica nerkowa

Kamica nerkowa jest schorzeniem związanym z występowaniem kamieni moczowych w obrębie miedniczki nerkowej. Zazwyczaj zbudowane są ze związków takich jak szczawian wapnia, fosforan wapnia, moczany oraz struwitu. Szczyt zachorowania na kamicę nerkową przypada pomiędzy 30 a 60 rokiem życia. Choroba ta dotyka najczęściej mężczyzn. Przyczyny powstawania kamicy nerkowej są bardzo zróżnicowane.

Wszystkie sprowadzają się jednak do zwiększenia stężenia produktów metabolizmu generujących powstawanie kamieni nerkowych. Do przykładowych czynników sprzyjających powstawania kamicy nerkowej należą wzmożone wydalanie powyższych substancji z moczem, zmniejszenie wydalania z moczem substancji zmniejszających ryzyko wystąpienia kamicy nerkowej, skrajne pH moczu, duża gęstość względna moczu, zastój moczu, zakażenia dróg moczowych i wiele innych.

Wczesna kamica moczowa jest bezobjawowa i wykrywana najczęściej przypadkowo podczas badania USG. Niewielkie złogi są zazwyczaj samoczynnie wydalane podczas mikcji. W przypadku, gdy kamienie urosną do rozmiarów przekraczających średnicę moczowodu, może dojść do kolki nerkowej i obecności krwi w moczu.

Leczenie kamicy nerkowej powinno być włączone przy jej objawowej postaci. Stosuje się leki rozkurczowe oraz przeciwbólowe. W przypadku braku skuteczności postępowania zachowawczego można rozważyć wdrożenie metod bardziej inwazyjnych, takich jak rozbijanie mamieni falami elektrohydraulicznymi generowanymi pozaustrojowo (ESWL), albo rozbijanie kamienie poprzez przezskórną nefroskopię.

Nietrzymanie moczu

Nietrzymanie moczu, zwane również inkontynencją, jest bardzo przykrą przypadłością dotyczącą przede wszystkim kobiet, która w znacznym stopniu utrudnia codzienne funkcjonowanie. Jego definicja wyrażana jest jako niezamierzone i odbyte wbrew woli pacjenta częściowe lub całkowite opróżnienie się pęcherza moczowego. Jest to jedna z najczęstszych przewlekłych chorób dotyczących kobiet, jednakże nietrzymanie moczu może również wystąpić u mężczyzn, choć taka sytuacja jest dużo rzadsza.

Aby zrozumieć mechanizm powstawania nietrzymania moczu, należy przyswoić podstawy anatomii i fizjologii układu moczowego. Rozpoczyna się on nerkami, czyli parzystym narządem, którego podstawowym zadaniem jest filtracja toksyn i metabolitów z organizmu, produkcja i zagęszczanie moczu. Są one zbudowane z kory, rdzenia oraz miedniczek nerkowych. Funkcją tych ostatnich jest zbieranie wyprodukowanego przez nerki moczu i jego transport do moczowodów, w które płynnie przechodzą.

Moczowody transportują mocz do pęcherza moczowego, w którym znajdują swoje ujście. Z kolei z pęcherza moczowego odchodzi cewka moczowa, przez którą mocz jest wydalany na zewnątrz organizmu. U kobiet mięśnie dna miednicy odpowiadają za utrzymywanie moczu w pęcherzu poprzez zaciskanie cewki moczowej.

W sytuacji, gdy pęcherz moczowy jest pełny, wysyła do mózgu sygnał odbierany jako uczucie chęci oddania moczu. Następnie mózg wysyła sygnał zwrotny powodujący jednoczesny skurcz mięśni ściany pęcherza moczowego oraz rozluźnienie mięśni dna miednicy, powodując świadome oddanie moczu. Jeżeli któryś z powyższych procesów jest zaburzony, pojawia się nietrzymanie moczu.

Inkontynencja jest problemem dotyczącym przede wszystkim kobiet po 40 roku życia. Jednakże co raz częściej diagnozuje się je w młodym wieku.

Przyczyn inkontynencji jest wiele i mogą one nakładać się na siebie. Do najważniejszych należą przede wszystkim różnego rodzaju infekcje dróg moczowych, których jednym z objawów jest właśnie nietrzymanie moczu. Na szczęście ta przyczyna jest łatwa do zniwelowania, które prowadzi do wycofania się problemu. Drugą istotną przyczyną nietrzymania moczu mogą być zaburzenia hormonalne, a w szczególności obniżenie stężenia estrogenów.

Powoduje powiem zmniejszenie elastyczności włókien mięśniowych pęcherza moczowego oraz mięśni dna miednicy, co z kolei wpływa negatywnie na stabilizację narządów moczowo-płciowych i zapewnienie ich prawidłowego funkcjonowania. Bardzo ważną przyczyną pojawiania się nietrzymania moczu są również porody, a jego ryzyko wzrasta proporcjonalnie do ilości porodów, gdyż powodują one zmniejszenie napięcia i elastyczności mięśni dna miednicy. Do innych, rzadszych przyczyn inkontynencji należą między innymi ciężka praca fizyczna, otyłość, nadużywanie leków moczopędnych, nawracające zaparcia oraz wiele innych.

Wyodrębniono kilka typów nietrzymania moczu, a kryterium warunkującym jest bezpośrednia przyczyna oraz patomechanizm problemu. Najczęstszym i najważniejszym typem jest tak zwane wysiłkowe nietrzymanie moczu. Wynika ono z osłabienie mięśni dna miednicy, co z kolei powoduje, iż nie są w stanie efektywnie zamykać cewki moczowej. Naglące nietrzymanie moczu z kolei wiąże się z nadreaktywnością mięśni pęcherza moczowego.

Powyższe dwa mechanizmy mogą występować łącznie w mieszanym nietrzymaniu moczu. Kolejnym typem jest nietrzymanie moczu z przepełnienia, kiedy to niemożliwe jest całkowite opróżnienie pęcherza moczowego, a co za tym idzie zaleganie moczu. Inny typ to inkontynencja na tle neurologicznym, gdzie wskutek uszkodzenia mózgu lub rdzenia kręgowego zaburzona jest komunikacja między centralnym układem nerwowym a mięśniami, wskutek czego nie jest możliwe świadome oddawanie moczu i odbywa się ono niezależnie od naszej woli.

Najczęstszy typ nietrzymania moczu, czyli wysiłkowe, jest chorobą przewlekłą i postępującą. W związku z powyższym wyodrębniono trzy stopnie zaawansowania schorzenia.

Pierwszy stopień obejmuje sytuację, gdy nietrzymanie moczu związane jest z nagłym wzrostem ciśnienia w jamie brzusznej podczas szybkiego napięcia mięśni brzucha, jak to ma miejsce podczas kichnięcia, kaszlu czy śmiechu. Drugi stopień nietrzymania moczu diagnozuje się wtedy, gdy niezamierzone oddanie moczu następuje w wyniku codziennej aktywności takiej jak praca fizyczna, bieganie czy wchodzenie po schodach. Wreszcie trzeci stopień inkontynencji określa stan, gdy do niecelowego oddawania moczu dochodzi nawet
w spoczynku.

W przypadku stwierdzenia u siebie nietrzymania moczu, w pierwszej kolejności należy udać się do lekarza rodzinnego celem wykluczenia przyczyny infekcyjnej, która jest szczególnie prawdopodobna w przypadku występowania objawów towarzyszących takich jak gorączka, ból czy pieczenie przy oddawaniu moczu itp.

Celem potwierdzenia lub wykluczenia przyczyny infekcyjnej konieczne jest wykonanie badania ogólnego moczu. Po wykluczeniu zakażenia dróg moczowych, konieczna jest wizyta i specjalistyczna diagnostyka u ginekologa lub urologa, który przeprowadzi badania mające na celu odkrycie przyczyny problemu i wdrożenie odpowiedniego leczenia.

Dobór odpowiedniego leczenia nietrzymania moczu zależny jest od przyczyny i stopnia zaawansowania choroby. We wczesnych stadiach wystarczające są ćwiczenia mięśni Kegla wzmacniające mięśnie dna miednicy. U niektórych pacjentów pomocna jest farmakoterapia lekami zmieniającymi napięcie mięśni pęcherza moczowego, a u kobiet po menopauzie hormonalna terapia zastępcza. Bardzo skuteczną metodą jest laseroterapia z zastosowanie lasera erbowo-yagowego. W najcięższych przypadkach niereagujących na inne metody leczenia konieczne może być postępowanie operacyjne.

Męski problem Poznań

Męski problem – Piśmiennictwo:

Hayashi Y et al., Prepuce: phimosis, paraphimosis, and circumcision, ScientificWorldJournal. 2011 Feb 3; 11:289-301.
House J., Circumcision, Br J Gen Pract. 2010 Mar; 60(572):214
Brazilian Society of Urology, Brazilian Medical Association, Nunes RLV et al, Benign prostatic hyperplasia, Rev Assoc Med Bras (1992). 2018 Oct; 64(10):876-881
Goforth J., Langaker M, Urinary Incontinence in Women, N C Med J. 2016 Nov-Dex; 77(6):423-425
Yafi FA et al, Erectile dysfunction, Nat Rev Dis Primers. 2016 Feb 4;2:16003
Khan SR et al, Kidney stones, Nat Rev Dis Primers. 2016 Feb 25;2:16008
Kozomara-Hocke M et al, Male Urinary Incontinence – a Taboo Issue, Praxis (Bern 1994). 2016 Mar 2; 105(5):269-77

Najczęściej wykonywane zabiegi w naszym gabinecie to: