Starczowzroczność
Czym jest starczowzroczność?
Starczowzroczność, zwana także presbiopią to wada wzroku wywołana zmianami zachodzącymi w soczewce oka, związanymi z wiekiem. Zazwyczaj rozpoczyna się po 40 roku życia, jednakże czasem może występować także w młodszym wieku. Charakteryzuje się stopniowym pogarszaniem ostrości widzenia do bliży przejawiającym się problemami z czytaniem wskutek zamazywania tekstu oraz obrazu.
Jakie są przyczyny starczowzroczności i jak się ona objawia?
Aby zrozumieć istotę starczowzroczności, należy zdać sobie sprawę z mechanizmu i roli akomodacji oka. Do wyraźnego widzenia w bliży niezbędna jest zdolność do zmiany mocy skupiającej oka. Funkcję tę pełni soczewka oka, a także mięśnie odpowiadające za zmianę jej kształtu.
W rezultacie procesów starzenia się organizmu, soczewka stopniowo traci swoje właściwości elastyczne. Również mięśnie regulujące kształt soczewki zmniejszają swoją siłę. W związku z powyższymi, zdolność akomodacyjna oka z czasem obniża się, co powoduje istotne zmniejszenie ostrości widzenia do bliży.
W zdecydowanej większości przypadków, pierwszym objawem starczowzroczności jest pojawienie się problemów z czytaniem z bliska. Związane jest to z odruchowym oddalaniem tekstu od oka, co poprawia jakość widzianego obrazu, ale zdolność kompensacyjna oka jest mocno ograniczona, w rezultacie czego dochodzi do wystąpienia takich objawów jak zmęczenie oczu, przemęczenie czy też ból głowy.
Ponadto, uważa się, że poza zmniejszeniem lub utratą zdolności akomodacyjnych oka, dochodzi niejednokrotnie do nakładania się innych wad refrakcyjnych takich jak astygmatyzm.
Jakie są możliwości korekcji starczowzroczności?
Najczęstszą i najpopularniejszą metodą korekcji jest zastosowanie soczewek okularowych bądź kontaktowych. W dzisiejszych czasach istnieją różne rodzaje soczewek korekcyjnych, a podziały uwzględniają różne kryteria takie jak na przykład materiał wykonania (szklane lub z tworzywa sztucznego). Najważniejsze podziały obejmują kryteria kształtu soczewki.
Pierwszy podział obejmujący to kryterium wyodrębnia soczewki sferyczne oraz cylindryczne. Te pierwsze używane są w korekcji wad refrakcji pod postacią krótkowzroczności oraz nadwzroczności. Z kolei drugie znajdują zastosowanie w leczeniu astygmatyzmu.
Wśród soczewek sferycznych wyróżnia się również pewne subtypy, stosowane w zależności od rodzaju wady, którą korygujemy. W przypadku leczenia krótkowzroczności stosuje się soczewki wklęsło-wypukłe o działaniu rozpraszającym, dzięki czemu punkt skupienia promieni świetlnych przesuwany jest do tyłu tak, by znalazł się na siatkówce.
Ten rodzaj soczewek określany jest jako „minus”. W leczeniu nadwzroczności z kolei stosuje się soczewki o działaniu skupiającym, które przesuwają punkt skupienia promieni świetlnych do przodu umożliwiając ich zogniskowanie na siatkówce. Ten rodzaj soczewek określany jest mianem „plus”.
Oprócz doboru podstawowych cech i komponent soczewek (możliwe jest wykonanie soczewki łączącej komponentę sferyczną i cylindryczną), a także tworzywa, z którego mają być wykonane, dobierane są ich inne parametry. Należą do nich na przykład obecność powłoki antyrefleksyjnej czy też odporność na uszkodzenia.
Kolejnym, ostatnim już etapem doboru okularów jest wybranie oprawek. Jest to wbrew pozorom bardzo istotny aspekt. W dzisiejszych czasach rynek oferuje bardzo szeroki wybór oprawek. Istnieje wiele firm produkujących oprawki. Mogą być druciane, plastikowe, pełne, częściowe, sportowe, eleganckie et cetera.
Okulary powinny być dobrane bezpośrednio do kształtu twarzy, aby podkreślały urodę i dodawały powagi i animuszu. Dobrze dobrane okulary to nie tylko niezbędne narzędzie do korekcji wad wzroku, ale także świetny dodatek będący doskonałym elementem stylizacji na każdą okazję.
Dobór soczewek kontaktowych bardzo często dokonywany jest na podstawie okularów. Należy jednak pamiętać, iż pomimo wielu podobieństw, zarówno zapis recepty jak i parametry soczewek mogą się różnić.
Wynika to w dużej mierze z tego, iż w skład opisu soczewki kontaktowej, poza parametrami typowymi dla okularów związanych z mocą, konieczne jest również uwzględnienie promienia krzywizny soczewki kontaktowej, a także jej średnicy. Należy mieć świadomość tych różnic dlatego, iż kupno soczewek na podstawie recepty stricte okularowej może wiązać się nie tylko z nieoptymalnym widzeniem, ale też ze znacznym dyskomfortem użytkowania soczewek.
W skrajnych przypadkach może dojść nawet do przykrych powikłań związanych z niewłaściwym ich doborem. Moc soczewek kontaktowych jest tożsama z mocą soczewek okularowych pod warunkiem wady wzroku nie przekraczających 3,25dioptri. U pacjentów z większą wadą te moce mogą się różnić.
Soczewki kontaktowe są zróżnicowane nie tylko ze względu na moc, promień krzywizny, kształt czy rozmiar, ale również w zakresie czasu ich użytkowania przekładającego się na częstotliwość ich zmiany. Wyróżnia się przykładowo soczewki jednodniowe, miesięczne, ale także o innych zakresach długości użytkowania. Właściwe okulary lub soczewki dobiera okulista.
Jak wynika z powyższego opisu, dobór soczewek kontaktowych wbrew pozorom nie jest rzeczą prostą i wymaga kontaktu ze specjalistą, którym na tym etapie zazwyczaj jest optometrysta.
Starczowzroczność może być również korygowana chirurgicznie. Postępowanie to jest wskazane przede wszystkim u pacjentów ze współistniejącą zaćmą i wymagających usunięcia soczewki. W tych przypadkach stosuje się wszczepialne soczewki wewnątrzgałkowe o konstrukcji progresywnej, dające pacjentowi możliwość wyraźnego widzenia zarówno do dali jak i do bliży.
