Objawy czerniaka
Czym jest i skąd się bierze czerniak?
Czerniak jest jednym z najbardziej agresywnych nowotworów złośliwych występujących u ludzi. Wywodzi się on z komórek barwnikowych występujących w organizmie. Powstaje on na drodze spontanicznych mutacji genetycznych, których rezultatem jest niekontrolowany, niczym niezahamowany podział komórek barwnikowych.
Ponadto komórki te nabywają cechę nieśmiertelności, w związku z powyższym nie podlegają procesom zaprogramowanej śmierci komórki. Komórki czerniaka, tak jak każdego innego nowotworu złośliwego, charakteryzują się niewielką siłą połączeń międzykomórkowych.
W związku z powyższym łatwo oddzielają się one od masy guza pierwotnego i trafiają do krwioobiegu oraz układu chłonnego. Posiadają one tendencję do zagnieżdżania się w węzłach chłonnych oraz narządach miąższowych, kościach, a nawet centralnym układzie nerwowym, tworząc w ten sposób przerzuty.
Czerniak może powstawać zarówno w skórze niezmienionej, jak i na podłożu różnego rodzaju znamion barwnikowych. Podstawowym czynnikiem zwiększającym ryzyko zapadnięcia na ten niebezpieczny nowotwór jest narażenie na promieniowanie ultrafioletowe zawarte w słońcu.
Dlatego tak ważne jest unikanie oparzeń słonecznych i odpowiednie zabezpieczenie skóry podczas opalania. Co więcej, badania naukowe dowiodły bezpośredni związek korzystania z solarium na występowanie czerniaka. Jest to taki sam związek jak ten pomiędzy paleniem tytoniu a powstawaniem raka płuca.
Wcześnie zdiagnozowany czerniak może być łatwo wyleczony i nie dawać nawrotów. Choroba rozsiana z obecnością przerzutów charakteryzuje się złym rokowaniem i jest nieuleczalna.
Jakie są objawy czerniaka?
Objawy czerniaka można podzielić na zasadnicze dwie grupy. Pierwszą grupę stanowią symptomy związane ze zmianą pierwotną, druga zaś obejmuje objawy związane z obecnością przerzutów.
Podstawowym objawem związanym ze zmiana pierwotną jest obecność wykwitu skórnego najczęściej pod postacią przebarwienia (wczesne stadium) o spektrum koloru od jasnobrązowego do czarnego (w zależności od wysycenia barwnikiem – melaniną), które może zlokalizować się praktycznie w każdej okolicy skóry, łącznie z miejscem pod płytką paznokciową. Istnieje kilka cech charakterystycznych, które powinny budzić niepokój onkologiczny w kontekście danej zmiany.
Należą do nich asymetria, nieregularne granice, niejednolite zabarwienie, powiększanie się rozmiarów zmiany, a także jej nierównomierna wypukłość w stosunku do powierzchni skóry. Jeśli mamy do czynienia z chorobą zaawansowaną miejscowo (gdzie w przypadku czerniaka o stopniu zaawansowania miejscowego nie decyduje średnica zmiany, a przede wszystkim głębokość jej naciekania w skórę), często dochodzi do występowania komponenty zapalnej, dolegliwości bólowej, pojawiania się zmian guzowatych, niejednokrotnie krwawiących.
Druga grupa symptomów obejmuje szerokie spektrum objawów związanych z obecnością przerzutów narządowych. Przykładowymi objawami z tej grupy są ból, objawy niewydolności wątroby, duszność, obrzęki, deficyty neurologiczne i wiele innych.
W przypadku zauważenia podejrzanej zmiany bardzo pomocne jest wykonanie badania dermatoskopowego pozwalającego na wizualną dokładną ocenę zmiany w dużym powiększeniu i określenia cech morfologicznych charakterystycznych dla czerniaka. Podstawą do rozpoznanie choroby jest badanie histopatologiczne materiału pobranego
w trakcie biopsji wycinającej lub usunięcia znamienia.
Jakie są rodzaje i najczęstsze lokalizacje czerniaka?
Wyodrębniono kilka postaci klinicznych czerniaka, związanych nieodłącznie z lokalizacją zmiany pierwotnej. Najczęściej występującym typem jest czerniak skóry. Może on lokalizować się zarówno w obrębie skóry owłosionej jak i nie owłosionej.
Obserwuje się go najczęściej na tułowiu oraz kończynach, ale może umiejscawiać się praktycznie w każdym miejscu na skórze. Ciekawą postacią kliniczną jest tak zwany czerniak akralny, czyli dotyczący końcowych części palców. Powstaje on najczęściej na podłożu tak zwanych plam soczewicowatych.
Na drugim miejscu pod względem częstości występowania plasuje się czerniak błon śluzowych. Może on występować zarówno w obrębie jamy ustnej, spojówek, narządów płciowych, przewodu pokarmowego i praktycznie każdej okolicy gdzie występuje błona śluzowa zawierająca komórki barwnikowe.
Zupełnie odrębną odmianą czerniaka jest czerniak gałki ocznej, który jest najniebezpieczniejszą i na szczęście najrzadszą jednostką chorobową ze spektrum czerniaka. Charakteryzuje się ona zupełnie odrębnym profilem genetyczno-białkowym, i pomimo wciąż toczących się od lat badań, do tej pory nie opracowano skutecznego leku, który choć w niewielkim stopniu byłby w stanie zatrzymać chorobę. Tak więc w przypadku zaawansowanej postaci tej choroby praktycznie nie ma możliwości skutecznego leczenia.
Objawy czerniaka
