Nietrzymanie moczu
Czym jest nietrzymanie moczu?
Nietrzymanie moczu, zwane również inkontynencją, jest bardzo przykrą przypadłością dotyczącą przede wszystkim kobiet, która w znacznym stopniu utrudnia codzienne funkcjonowanie. Jego definicja wyrażana jest jako niezamierzone i odbyte wbrew woli pacjenta częściowe lub całkowite opróżnienie się pęcherza moczowego.
Jest to jedna z najczęstszych przewlekłych chorób dotyczących kobiet, jednakże nietrzymanie moczu może również wystąpić u mężczyzn, choć taka sytuacja jest dużo rzadsza.
Aby zrozumieć mechanizm powstawania nietrzymania moczu, należy przyswoić podstawy anatomii i fizjologii układu moczowego. Rozpoczyna się on nerkami, czyli parzystym narządem, którego podstawowym zadaniem jest filtracja toksyn i metabolitów z organizmu, produkcja i zagęszczanie moczu. Są one zbudowane z kory, rdzenia oraz miedniczek nerkowych.
Funkcją tych ostatnich jest zbieranie wyprodukowanego przez nerki moczu i jego transport do moczowodów, w które płynnie przechodzą. Moczowody transportują mocz do pęcherza moczowego, w którym znajdują swoje ujście. Z kolei z pęcherza moczowego odchodzi cewka moczowa, przez którą mocz jest wydalany na zewnątrz organizmu.
U kobiet mięśnie dna miednicy odpowiadają za utrzymywanie moczu w pęcherzu poprzez zaciskanie cewki moczowej. W sytuacji, gdy pęcherz moczowy jest pełny, wysyła do mózgu sygnał odbierany jako uczucie chęci oddania moczu.
Następnie mózg wysyła sygnał zwrotny powodujący jednoczesny skurcz mięśni ściany pęcherza moczowego oraz rozluźnienie mięśni dna miednicy, powodując świadome oddanie moczu. Jeżeli któryś z powyższych procesów jest zaburzony, pojawia się nietrzymanie moczu.
Inkontynencja jest problemem dotyczącym przede wszystkim kobiet po 40 roku życia. Jednakże co raz częściej diagnozuje się je w młodym wieku.
Co to jest nietrzymanie moczu?
Nietrzymanie moczu to niezamierzone, bez kontroli, częściowe lub całkowite opróżnianie pęcherza moczowego. Zjawisko to zwane jest też inkontynecją moczową.
Jakie są przyczyny nietrzymania moczu?
Przyczyn inkontynencji jest wiele i mogą one nakładać się na siebie. Do najważniejszych należą przede wszystkim różnego rodzaju infekcje dróg moczowych, których jednym z objawów jest właśnie nietrzymanie moczu. Na szczęście ta przyczyna jest łatwa do zniwelowania, które prowadzi do wycofania się problemu.
Drugą istotną przyczyną nietrzymania moczu mogą być zaburzenia hormonalne, a w szczególności obniżenie stężenia estrogenów. Powoduje powiem zmniejszenie elastyczności włókien mięśniowych pęcherza moczowego oraz mięśni dna miednicy, co z kolei wpływa negatywnie na stabilizację narządów moczowo-płciowych i zapewnienie ich prawidłowego funkcjonowania.
Bardzo ważną przyczyną pojawiania się nietrzymania moczu są również porody, a jego ryzyko wzrasta proporcjonalnie do ilości porodów, gdyż powodują one zmniejszenie napięcia i elastyczności mięśni dna miednicy.
Do innych, rzadszych przyczyn inkontynencji należą między innymi ciężka praca fizyczna, otyłość, nadużywanie leków moczopędnych, nawracające zaparcia oraz wiele innych.
Jakie są typy nietrzymania moczu?
Wyodrębniono kilka typów nietrzymania moczu, a kryterium warunkującym jest bezpośrednia przyczyna oraz patomechanizm problemu. Najczęstszym i najważniejszym typem jest tak zwane wysiłkowe nietrzymanie moczu. Wynika ono z osłabienie mięśni dna miednicy, co z kolei powoduje, iż nie są w stanie efektywnie zamykać cewki moczowej.
Naglące nietrzymanie moczu z kolei wiąże się z nadreaktywnością mięśni pęcherza moczowego. Powyższe dwa mechanizmy mogą występować łącznie w mieszanym nietrzymaniu moczu. Kolejnym typem jest nietrzymanie moczu z przepełnienia, kiedy to niemożliwe jest całkowite opróżnienie pęcherza moczowego, a co za tym idzie zaleganie moczu.
Inny typ to inkontynencja na tle neurologicznym, gdzie wskutek uszkodzenia mózgu lub rdzenia kręgowego zaburzona jest komunikacja między centralnym układem nerwowym a mięśniami, wskutek czego nie jest możliwe świadome oddawanie moczu i odbywa się ono niezależnie od naszej woli.
Jak ocenić zaawansowanie nietrzymania moczu?
Najczęstszy typ nietrzymania moczu, czyli wysiłkowe, jest chorobą przewlekłą nie postępującą. W związku z powyższym wyodrębniono trzy stopnie zaawansowania schorzenia.
Pierwszy stopień obejmuje sytuację, gdy nietrzymanie moczu związane jest z nagłym wzrostem ciśnienia w jamie brzusznej podczas szybkiego napięcia mięśni brzucha, jak to ma miejsce podczas kichnięcia, kaszlu czy śmiechu.
Drugi stopień nietrzymania moczu diagnozuje się wtedy, gdy niezamierzone oddanie moczu następuje w wyniku codziennej aktywności takiej jak praca fizyczna, bieganie czy wchodzenie po schodach.
Wreszcie trzeci stopień inkontynencji moczowej określa stan, gdy do niecelowego oddawania moczu dochodzi nawet w spoczynku.
Jak się diagnozuje nietrzymanie moczu?
W przypadku stwierdzenia u siebie nietrzymania moczu, w pierwszej kolejności należy udać się do lekarza rodzinnego celem wykluczenia przyczyny infekcyjnej, która jest szczególnie prawdopodobna w przypadku występowania objawów towarzyszących takich jak gorączka, ból czy pieczenie przy oddawaniu moczu itp.
Celem potwierdzenia lub wykluczenia przyczyny infekcyjnej konieczne jest wykonanie badania ogólnego moczu. Po wykluczeniu zakażenia dróg moczowych, konieczna jest wizyta i specjalistyczna diagnostyka u ginekologa lub urologa, który przeprowadzi badania mające na celu odkrycie przyczyny problemu i wdrożenie odpowiedniego leczenia.
Jak leczyć nietrzymanie moczu?
Dobór odpowiedniego leczenia nietrzymania moczu zależny jest od przyczyny i stopnia zaawansowania choroby. We wczesnych stadiach wystarczające są ćwiczenia mięśni Kegla wzmacniające mięśnie dna miednicy.
U niektórych pacjentów pomocna jest farmakoterapia lekami zmieniającymi napięcie mięśni pęcherza moczowego, a u kobiet po menopauzie hormonalna terapia zastępcza.
Bardzo skuteczną metodą jest laseroterapia z zastosowanie lasera erbowo-yagowego. W najcięższych przypadkach niereagujących na inne metody leczenia konieczne może być postępowanie operacyjne.
Leczeniem tej przypadłości najczęściej zajmuje się urolog.
