Migrena
Czym jest migrena?
Migrena jest przewlekłą, złożoną jednostką chorobową, której podstawowym objawem jest występowanie silnego, napadowego bólu głowy, z częstym współtowarzyszeniem innych, bardziej lub mniej charakterystycznych objawów. Należy pamiętać, że wbrew temu co jest powszechnie uważane, nie każdy ból głowy jest migreną.
Migrena może być objawem wielu innych schorzeń. Dlatego też migrena wymaga dokładnej diagnostyki, a jej definicję spełnia wyłącznie ten stan, gdzie ból głowy jest dolegliwością pierwotną, a nie objawem wtórnym do innej patologii.
Przyczyny występowania migreny nie zostały jak dotąd jednoznacznie określone. Wieloletnie badania i obserwacje pozwoliły ustalić, że choroba ma bardzo złożoną etiologię i na jej wystąpienie mają wpływ zarówno uwarunkowania genetyczne, jak i środowiskowe. Udało się jednak ustalić pewne czynniki, które mogą mieć wpływ na powstawanie migreny, bądź też wywoływać jej ataki.
Nazwano je wyzwalaczami bólów migrenowych. Do najważniejszych należą między innymi stres, zmiany hormonalne, zmiany pogody, pozostawanie na czczo przez długi czas, zmiany rytmu snu, nieprzyjemne zapachy, światło, alkohol, niektóre pokarmy, a także ból karku.
Jakie są objawy migreny?
Najczęstszym, najbardziej podstawowym, a wręcz książkowym objawem migreny jest silny, napadowy ból zlokalizowany najczęściej po jednej stronie w okolicy skroniowej lub za gałką oczną, o charakterze pulsującym z tendencją do nasilania się. Należy pamiętać, że mogą zdarzać się przypadki niestandardowe, gdzie charakter bólu jest inny.
Bólowi mogą współtowarzyszyć inne objawy, takie jak nudności i wymioty, nadwrażliwość na światło, dźwięk, zapachy (zwłaszcza te nieprzyjemne), a także łzawienie oczu. Bardzo charakterystyczne jest nagłe nasilanie się intensywności bólu przy próbie podjęcia nawet minimalnej aktywności fizycznej.
O mniej więcej jednej czwartej populacji pacjentów borykających się z problemem migreny, chorobie towarzyszy tak zwana aura. Są to objawy, najczęściej o charakterze neurologicznym, występujące bezpośrednio przed właściwym atakiem bólu, zazwyczaj nieutrzymujące się dłużej niż godzina.
Najczęściej spotyka się objawy wzrokowe, takie jak mroczki przed oczami, błyski, zniekształcanie widzianego obrazu, czy nawet ubytki w zakresie pola widzenia. Ponadto może dochodzić do zaburzeń czuciowych, ruchowych, a także zaburzeń mowy.
Klasyczny atak migrenowy składa się z czterech faz, które następują bezpośrednio po sobie: fazy zwiastunów, aury, bólu głowy oraz tak zwanej fazy ponapadowej.
Jak się leczy migrenę?
Mówiąc o leczeniu migreny, należy podkreślić, iż jest ona chorobą nieuleczalną. Celem terapeutycznym jest przede wszystkim działanie niwelujące bóle głowy oraz profilaktyka pozwalająca na zmniejszenie częstości napadów.
Podstawowym kierunkiem terapeutycznym jest obserwacja pacjenta zarówno przez lekarza, jak i samoobserwacja, mająca na celu wytypowanie czynników wyzwalających ból migrenowy,
z docelową próbą ich wyeliminowania. W przypadku braku możliwości bądź braku skuteczności takiego postępowania, stosuje się farmakoterapię.
Podstawowymi farmaceutykami stosowanymi w leczeniu migreny są leki przeciwbólowe z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych, oraz tryptany.
Gdy farmakoterapia jest nieskuteczna, a napady częste (minimum 8 napadów w miesiącu), należy rozpoznać migrenę przewlekłą. W tych przypadkach możliwe jest zastosowanie leczenia migreny toksyną botulinową, czyli popularnym botoksem.
Migrena a botox
Botoks jest substancją szeroko stosowaną we współczesnej medycynie estetycznej. To pojęcie określające toksynę botulinową typu A – potencjalnie niebezpieczny związek produkowany przez beztlenowe bakterie z gatunku Clostridium botullinum. Szerszej grupie ludzi znane są one jako pałeczki jadu kiełbasianego, a toksyna botulinowa jako jad kiełbasiany. Jest to substancja charakteryzująca się wysoką toksycznością.
Mechanizm jej działania polega na blokowaniu przekaźnictwa nerwowo-mięśniowego na poziomie połączenia nerwów i mięśni (tak zwana płytka ruchowa), co w rezultacie powoduje zniesienie zdolności do skurczu mięśni i ich porażenie. Odbywa to się poprzez wiązanie się cząsteczki toksyny botulinowej do receptora acetylocholiny, neuroprzekaźnika odpowiadającego za wyzwalanie kaskady reakcji wewnątrzkomórkowych prowadzących do skurczu włókien mięśniowych, czego rezultat opisano powyżej.
W związku z tym oczywiste jest, że toksyna botulinowa powoduje bardzo niebezpieczne dla zdrowia i życia zatrucia, często kończące się śmiercią na skutek porażenia mięśni oddechowych i następowego uduszenia. Jednakże do sytuacji takich dochodzi w momencie dostania się odpowiedniej dawki jadu kiełbasianego do krwioobiegu, na przykład na drodze zakażenia drogą pokarmową.
Pomimo złej reputacji toksyny botulinowej jako takiej, oferowane przez współczesną medycynę estetyczną zabiegi wykorzystujące botoks są całkowicie bezpieczne. Wynika to z dwóch faktów. Po pierwsze, substancja aplikowana jest bardzo precyzyjnie, dzięki czemu oddziałuje tylko miejscowo. Nie ma szans na przedostanie się jej do krwioobiegu, a co za tym idzie zatrucie.
Po drugie zaś, dawka toksyny stosowana podczas zabiegu jest nieporównywalnie mniejsza w stosunku do tej, która jest konieczna do wywołania zatrucia.
W przypadku zastosowania toksyny botulinowej w profilaktyce napadów bólowych w migrenie przewlekłej, rekomendowane jest powtarzanie zabiegu co 3 miesiące.
