Ciało obce w oku
Ciało obce w oku
Skąd się bierze ciało obce w oku?
Ciała obce najczęściej dostają się do gałki ocznej z atmosfery, zazwyczaj przy wietrznej pogodzie sprzyjającej unoszenie różnego rodzaju pyłów, drobin organicznych lub nieorganicznych (np. szczątków roślin czy niewielkich owadów, piasku, pyłów budowlanych, opiłków metalu i wielu innych). Zazwyczaj umiejscawiają się one powierzchownie, w obrębie powieki, worka spojówkowego, czy też rogówki. W takiej formie stanowią najczęściej występujący uraz oka i zazwyczaj są niegroźne.
Z dużo bardziej niebezpieczną sytuacją mamy do czynienia, gdy do oka dostają się ciała większych rozmiarów z dużą siłą, co powoduje penetrację w głąb gałki ocznej. Umiejscawiają się wtedy zazwyczaj w obrębie komory ciała szklistego lub w siatkówce. W skrajnych przypadkach mogą nawet przebić tylną ścianę gałki ocznej i dostać się do oczodołu.
Stanowią bardzo poważny uraz oka mogący grozić nawet całkowitą utratą wzroku. Dochodzi do niego zazwyczaj w takich sytuacjach jak rąbanie drewna, kucie metalu czy też wypadki komunikacyjne. Zawsze warto, żeby zbadał nas okulista.
Jak się objawia ciało obce w oku?
Podstawowe objawy sugerujące obecność ciała obcego w oku mogą być zróżnicowane i zależą od umiejscowienia. Wbrew pozorom najbardziej bolesna jest powierzchowna obecność ciała obcego w oku, szczególnie gdy umiejscawia się ono pod powieką. Jest to związane z rysowaniem rogówki odbywającym się przy każdym ruchu powieką. Z uszkodzeń powierzchownych najmniej bolesna jest lokalizacja w obrębie worka spojówkowego.
Jeśli ciało obce nie zostanie usunięte, tworzy się wokół niego naciek zapalny, a w przypadku ciała metalicznego dodatkowo rdza. Ciała obce wewnątrzgałkowe zazwyczaj nie dają żadnych dolegliwości bólowych, chyba że obecna jest duża rana wlotowa. Jednakże mogą one powodować krwotoki, zaburzenia wzroku, a czasem nawet stany zapalne gałki ocznej. Istnieje jednak możliwość przebiegu bezobjawowego.
Jak rozpoznać obecność ciała obcego w oku?
Niezależnie od lokalizacji ciała obcego w oku, zawsze kluczowym elementem diagnozy jest dokładnie zebrany wywiad dotyczący okoliczności dostania się ciała obcego do oka oraz zgłaszanych przez pacjenta objawów, a także podstawowe badanie okulistyczne, którego zadaniem jest wykluczenie występowania ewentualnych zaburzeń wzroku.
Następnym elementem badania jest dokładna ocenia powierzchni gałki ocznej w lampie szczelinowej, co przy powierzchownej lokalizacji pozwala zazwyczaj dokładnie umiejscowić ciało obce, a często także ocenić uszkodzenia, jakich dokonało. W przypadku lokalizacji wewnątrzgałkowej dodatkowo użyteczne jest wykonanie badań obrazowych, takich jak tomografia komputerowa.
Pierwsza pomoc w przypadku wystąpienia ciała obcego w oku
Postępowanie przedmedycznego w przypadku obecności ciała obcego w oku może być zastosowane jedynie w przypadku powierzchownej lokalizacji oraz gdy ciało obce nie jest nieruchome. W praktyce sprowadza się to do umiejscowienia podpowiekowego, a także w obrębie worka spojówkowego.
Zazwyczaj wtedy możliwe jest usunięcie ciała obcego mechanicznie, przy pomocy zwilżonego wacika, lub też wypłukanie solą fizjologiczną. Niejednokrotnie, aby było to możliwe, konieczne jest wywinięcie powieki. W sytuacji, gdy dojdzie do wbicia ciała obcego w rogówkę lub mamy do czynienia z lokalizacją wewnątrzgałkową, konieczna jest pilna interwencja okulistyczna.
Jak się leczy ciało obce w oku?
Dobór sposobu leczenia ciała obcego w oku zależne jest od jego umiejscowienia w obrębie gałki ocznej. W przypadku, gdy dojdzie do wbicia ciała obcego w rogówkę, usuwa się je przy pomocy specjalnej igły. Oczywiście przed przystąpieniem do zabiegu, konieczne jest precyzyjne ustalenie, jak głęboko ciało jest wbite.
Procedura przeprowadzana jest w znieczuleniu miejscowym. W przypadku ciał obcych o charakterze metalicznym, niezbędne jest również usunięcie współwystępującego pierścienia rdzy. Zazwyczaj dokonuje się tego przy pomocy igły lub specjalnego wiertełka.
W przypadku, gdy ciało obce umiejscowione jest wewnątrz gałki ocznej lub w oczodole, konieczne jest przeprowadzenie zabiegu operacyjnego. Jego zakres jest uzależniany od dokładnej lokalizacji.
Podczas wykonywania operacji, lekarz często korzysta z nowoczesnego mikroskopu operacyjnego, umożliwiającego wykonanie zabiegu z jak największą możliwą precyzją przy jak najmniejszej inwazyjności.
W przypadku przebicia gałki ocznej na wylot i zatrzymania się ciała obcego w oczodole pozagałkowo, niezbędne może okazać się skorzystanie z pomocy chirurga szczękowo-twarzowego.
