Choroby okulistyczne
Krótkowzroczność
Krótkowzroczność, czyli myopia, jest to jedna z najczęściej występujących wad refrakcyjnych wzroku. W jej przypadku promienie świetlne skupiane są przed siatkówką, wskutek czego następuje upośledzenie widzenia do dali. W przypadku tej wady nie jest możliwa fizjologiczna korekcja poprzez akomodację soczewki oka, wręcz powoduje to pogłębienie wady.
Istnieje kilka rodzajów krótkowzroczności, wyodrębnionych na podstawie części soczewki, w obrębie której występuje patologia. Według tego kryterium wyróżnia się krótkowzroczność osiową, krótkowzroczność krzywiznową oraz krótkowzroczność refrakcyjną.
W leczeniu krótkowzroczności stosuje się soczewki wklęsło-wypukłe o działaniu rozpraszającym, dzięki czemu punkt skupienia promieni świetlnych przesuwany jest do tyłu tak, by znalazł się na siatkówce. Ten rodzaj soczewek określany jest jako „minus”. Takich pacjentów najczęściej przyjmują gabinety okulistyczne.
Dalekowzroczność
Drugą wadą refrakcyjną jest dalekowzroczność, zwana również nadwzrocznością lub hiperopią. Najczęściej jest wynikiem zbyt krótkiego wymiaru gałki ocznej, co skutkuje skupianiem promieni świetlnych za gałką oczną, czego rezultatem jest upośledzenie widzenia do bliży.
Może być ona tymczasowo korygowana przez akomodację, jednakże długotrwałe napinanie mięśni akomodacyjnych może powodować wystąpienie wad w zakresie układu poruszającego gałką oczną takich jak zez. Szczególnym rodzajem nadwzroczności jest tak zwana nadwzroczność starcza, która jest procesem fizjologicznym i wynika z przebiegu procesów starzenia się organizmu.
W leczeniu nadwzroczności stosuje się soczewki o działaniu skupiającym, które przesuwają punkt skupienia promieni świetlnych do przodu umożliwiając ich zogniskowanie na siatkówce. Ten rodzaj soczewek określany jest mianem „plus”.
Choroby okulistyczne – Astygmatyzm
Astygmatyzm jest trochę innym rodzajem wady, w której promienie świetlne padające w prostopadłych do siebie płaszczyznach skupiane są w dwóch różnych punktach na siatkówce. Powoduje to zniekształcenie oraz znaczne obniżenie ostrości odbieranego obrazu. Główną przyczyną powstawania astygmatyzmu jest asymetria w budowie gałki ocznej.
W leczeniu astygmatyzmu stosuje się soczewki cylindryczne, których zadaniem jest taka korekcja padania promieni świetlnych, by były one skupiane w jednym punkcie na siatkówce.
Istnieje kilka metod badania i określania wad wzroku, które są wspólne dla wszystkich trzech rodzajów wad opisanych powyżej. Do najbardziej powszechnej należy tak zwana metoda Dondersa, polegająca na ocenie ostrości wzroku przy patrzeniu w dal przez oprawki okularowe z wymiennymi soczewkami o różnej mocy.
Pacjent określa, przez jaką moc soczewki widzi najlepiej. Niewątpliwą zaletą tej metody jest jej prostota i łatwość przeprowadzenia badania. Jednakże jest to metoda całkowicie subiektywna, co niesie ze sobą potencjalny duży margines błędu w doborze właściwej mocy soczewek.
Obecnie coraz bardziej powszechna jest tak zwana refraktometria automatyczna, znana szerzej pod mianem komputerowego badania wady wzroku. Jest to badanie całkowicie obiektywne, więc jest dużo mniejsze ryzyko nieprawidłowego wyniku. Po przeprowadzeniu badania pacjent otrzymuje wydruk wyniku i pozostaje tylko dobrać okulary.
Jaskra
Jaskra jest często niedocenianą, a jednak bardzo poważną chorobą, prowadzącą do stopniowej destrukcji nerwu wzrokowego, czym powoduje postępujące pogarszanie się wzroku aż do jego całkowitej utraty. Jest to choroba bardzo podstępna ze względu na swój powolny i początkowo bezobjawowy przebieg, co bardzo utrudnia jej rozpoznanie we wczesnym stadium rozwoju.
Schorzenie to najczęściej pojawia się w wieku starszym, po 60 roku życia, jednakże może również pojawić się u młodych ludzi. W tym przypadku często pozostaje niezdiagnozowana przez długi czas. Bezpośrednią przyczyną powstawania jaskry jest, jak wspomniano wcześniej, wzrost ciśnienia cieczy wodnistej wewnątrz gałki ocznej. Tło na jakim może dochodzić do jego wzrostu jest bardzo zróżnicowane.
Do najważniejszych objawów mogących sugerować jaskrę należą przede wszystkim: zaburzenia widzenia pod postacią pogorszenia wzroku oraz występowanie specyficznej obwódki halo wokół źródeł światła, zaczerwienienie i ból oka, widzenie tunelowe, rozmyta tęczówka, a także nudności i wymioty.
Podstawowa diagnostyka jaskry obejmuje podstawowe badanie okulistyczne, pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego, badanie kąta przesączania oraz badania obrazowe oceniające przedni odcinek gałki ocznej.
Leczenie jaskry dobierane jest w zależności od stopnia nasilenia objawów i może być zachowawcze, wykorzystujące leki przeciwjaskrowe takie jak na przykład prostaglandyny czy pilokarpina, lub inwazyjne i może obejmować klasyczne leczenie operacyjne lub laseroterapię.
Zaćma
Zaćma, zwana inaczej kataraktą, jest schorzeniem dotyczącym gałki ocznej, którego istotą jest zmętnienie soczewki oka. Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), jest to jedna z najczęstszych przyczyn zaburzeń oraz utraty wzroku, a zabiegi usuwania zaćmy są najczęściej przeprowadzanymi operacjami w zakresie okulistyki.
Szacuje się, że w krajach Unii Europejskiej oraz w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej, wykonuje się średnio 6000 tego typu zabiegów w ciągu roku.
Przyczyny powstawania zaćmy są bardzo zróżnicowane i nie wszystkie zostały do końca poznane. Może ona powstawać chociażby wskutek działania niektórych leków, na przykład glikokortykosteroidów, urazów, a także niektórych schorzeń dotyczących zarówno narządu wzroku, jak chociażby krótkowzroczność, lub też ogólnoustrojowych takich jak cukrzyca.
Najczęstszą przyczyną powstawania zaćmy jest jednak podeszły wiek i związane z nim zmiany, jakie zachodzą w procesach metabolicznych, również w obrębie gałki ocznej. Choroba ta może również mieć charakter wrodzony. Podstawową i najskuteczniejszą metodą leczenia zaćmy jest zabieg operacyjny.
Wszystkie te choroby diagnozuje i leczy okulista.
