Astygmatyzm
Czym jest astygmatyzm?
Astygmatyzm, zwany także niezbornością rogówkową, jest wadą wzroku polegającą na zniekształceniu widzianego obrazu na skutek asymetrii rogówki oka. Wskutek tej wady budowy narządu wzroku, układ optyczny nie jest w stanie utworzyć punktowego obrazu na siatkówce, co wynika z różnic mocy dla różnych przekrojów.
Jest to rezultatem różnic w promieniach poszczególnych krzywizn rogówki, która staje się nieregularna w kształcie, czego efektem jest niemożność uzyskania wyraźnego, ostrego obrazu.
Wada ta bardzo często jest powiązana z współistnieniem wad refrakcyjnych, takich jak krótkowzroczność i nadwzroczność. Może także występować w formie astygmatyzmu mieszanego, gdzie w jednej osi występuje krótkowzroczność, a w prostopadłej dalekowzroczność.
Może on również występować jako stan fizjologiczny wtedy, gdy nie przekracza 0,5 dioptrii cylindrycznych.
Schorzenie bardzo często występuje w postaci wrodzonej. Szacunkowo rozpoznaje się go aż u połowy noworodków. Z wiekiem ten odsetek ulega zmniejszeniu.
Jakie są przyczyny astygmatyzmu?
Dokładna, jednoznaczna i bezpośrednia przyczyna powstawania astygmatyzmu jak dotąd nie została poznana. To co wiadomo, to, iż wada ta najprawdopodobniej jest dziedziczona.
Może również powstawać na skutek urazu mechanicznego rogówki, a także jako rezultat występowania schorzenia zwanego stożkiem rogówki.
W efekcie powyższych procesów dochodzi do sytuacji, w której rogówka zamiast swojego regularnego, kulistego kształtu, zaczyna przypominać bardziej piłkę do rugby, bądź staje się całkowicie nieregularna.
Skutkiem tego jest zaburzenie skupiania promieni świetlnych tak, że nie skupiają się w jednym punkcie na siatkówce i nie tworzą wyraźnego obraz.
Jakie są rodzaje astygmatyzmu?
Istnieją różne kryteria podziału, a co za tym idzie różne rodzaje astygmatyzmu. Pierwszym z nich jest podział ze względu na moc astygmatyzmu. Wada do 1 dioptrii cylindrycznych jest określana jako astygmatyzm niski.
Poziom pomiędzy 1 a 2 klasyfikuje się jako astygmatyzm wysoki, natomiast powyżej 2 to astygmatyzm bardzo wysoki.
Drugi podział obejmuje schorzenie ze względu na część oka, która jest jego bezpośrednią przyczyną. Rozpatrując to kryterium, najczęściej występuje astygmatyzm rogówkowy, stanowiący ok. 98% przypadków. Pozostałe 2% to astygmatyzm soczewkowy oraz mieszany.
Kolejnym kryterium podziału jest kąt przecinania się względem siebie tych przekrojów układu optycznego oka, gdzie moc optyczna jest największa oraz najmniejsza. Jeżeli przecinają się one pod kątem prostym, mamy do czynienia z astygmatyzmem regularnym. W innym przypadku mówimy o astygmatyzmie nieregularnym.
Dodatkowo, astygmatyzm regularny dzieli się na podrodzaje w zależności od tego, w której płaszczyźnie promienie świetlne załamują się pod większym kątem.
Wyróżniono więc astygmatyzm regularny prosty, gdzie obserwuje się większe załamanie światła w pionie, regularny odwrócony, w którym większe załamanie światła występuje w poziomie, a także regularny skośny, gdzie największe załamanie światła następuje pomiędzy tymi dwoma przekrojami.
Istnieje również klasyfikacja kliniczna astygmatyzmu uwzględniająca podział ze względu na położeniu ognisk w przekrojach głównych.
W tej klasyfikacji wyróżnia się astygmatyzm krótkowzroczny zwykły, astygmatyzm krótkowzroczny złożony, astygmatyzm nadwzroczny zwykły, astygmatyzm nadwzroczny złożony oraz astygmatyzm mieszany.
Jak się objawia astygmatyzm?
Do podstawowych objawów astygmatyzmu należą zamazane widzenie, uczucie widzenia za mgłą, widzenie gwiazd jako plamek, widzenie linii prostych jako krzywych, niemożność jednoczasowego ostrego widzenia linii pionowych i poziomych, mylenie liter, obniżony poziom rozumienia czytanego tekstu.
Towarzyszą im często objawy wtórne będące wynikiem powyższych, takie jak napięcie w obrębie gałek ocznych, bóle oczu oraz głowy, tarcie i mrużenie oczu, łzawienie, swędzenie i pieczenie oczu, częstsze mruganie, zaburzenia w ustawianiu głowy, problemy z koncentracją czy zaburzenia poczucia przestrzeni.
Jak rozpoznać astygmatyzm?
Pomimo dużej częstości występowania, astygmatyzm często stanowi dużą trudność diagnostyczną z uwagi na fakt współwystępowania razem z krótkowzrocznością oraz nadwzrocznością.
Dlatego też kluczowe jest, by badanie było przeprowadzone przez doświadczonego okulistę bądź optometrystę. Istnieją różne metody diagnostyki astygmatyzmu.
Wszystkie są bezbolesne i bezinwazyjne, a co za tym idzie – bezpieczne. Polegają one na obserwacji i ocenie oka przy pomocy specjalistycznych przyrządów. Mogą one być zarówno proste, jak keratoskop czy oftalmometr Jawala, jak i zaawansowane techniczne, jak wideokeratografia komputerowa.
Jak się leczy?
Leczenie astygmatyzmu obejmuje zarówno postępowanie zachowawcze jak i zabiegowe. Postępowanie zachowawcze obejmuje stosowanie cylindrycznych soczewek okularowych bądź kontaktowych.
W bardziej zaawansowanych przypadkach można zastosować leczenie inwazyjne, które polegać może na laseroterapii bądź postępowaniu chirurgicznym.
Schorzenie diagnozuje i leczy lekarz okulista.
Wada wzroku
Wada wzroku to zaburzenie widzenia spowodowane niewłaściwym działaniem mechanizmu refrakcji oka czyli załamania światła. Załamujące się w nieprawidłowy sposób światło w oku powoduje, że obraz staje się niewyraźny. Najpowszechniejsze wady wzroku to krótkowzroczność, nadwzroczność czy astygmatyzm. Skąd się bierze wada wzroku i jak można ją leczyć? Odwiedź gabinet okulistyczny Poznań i dowiedz się więcej.
Wada wzroku – skąd się bierze?
Problemy ze wzrokiem mogą dotknąć praktycznie każdego niezależnie od wieku. Wady wzroku mogą być wynikiem chorób oczu, ale też uwarunkowane genetycznie, przez środowisko lub po prostu rozwijają się z wiekiem. Wady refrakcji powodują, że światło załamuje się w oku w nieprawidłowy sposób, a obraz staje się niewyraźny.
W większości nie mamy wpływu na czynniki sprzyjające powstawaniu wad wzroku, gdyż nie mamy wpływu na starzenie się organizmy czy dziedziczenie tendencji do ich powstawania. Natomiast wpływ na czynniki środowiskowe, jak praca przy monitorze i ochrona oczu przed szkodliwymi czynnikami drażniącymi, jest już jak najbardziej możliwe.
W celu wykrycia wady wzroku konieczna jest wizyta u okulisty, który przeprowadzi odpowiednie badania w gabinecie okulistycznym. Okulista Poznań oceni czy problemy ze wzrokiem nie są spowodowane innymi schorzeniami lub zleci dalszą diagnostykę.
Najczęstsze wady wzroku
Krótkowzroczność – to jedna z najczęściej występujących wad wzroku, w wyniku której obraz powstaje przed siatkówką, przez co obiekty w oddali stają się niewyraźna a te znajdujące się blisko są dobrze widoczne. Konieczna jest korekcja krótkowzroczności najczęściej przez używanie okularów lub soczewek kontaktowych. Ważny jest dobór okularów korekcyjnych z odpowiednimi szkłami i regularne wizyty u okulisty, aby monitorować wadę wzroku.
Nadwzroczność (zwana dalekowzrocznością) – wada ta polega na układaniu się obrazu poza siatkówką, co sprawia, że obraz widziany z bliska staje się niewyraźny, a za to dobrze widać z daleka. Predyspozycja do nadwzroczności jest zazwyczaj dziedziczona, a na jej pogłębienie może wpływać cukrzyca czy odklejenie siatkówki.
Astygmatyzm – wada wiąże się ze zniekształceniem rogówki oka, co przyczynia się do niewyraźnego widzenia. Astygmatyzm może towarzyszyć zarówno krótkowzroczności jak i nadwzroczności, a żeby skorygować astygmatyzm wykorzystuje się sfero-cylindryczne soczewki okularowe lub kontaktowe.
Konieczne jest zawsze monitorowanie wady i regularne odwiedzanie okulisty. W ramach leczenia astygmatyzmu dostępne są zabiegi laserowe, które oferują specjalistyczne gabinety okulistyczne.
Starczowzroczność – wynika z procesu starzenia się organizmu i powstaje wskutek zmniejszenia zdolności akomodacji oka. Dobór odpowiednich okularów korekcyjnych do czytania jest najczęstszym rozwiązaniem problemu starczowzroczności.
Daltonizm – czyli zaburzona percepcja kolorów. Daltonista ma problem z rozróżnieniem niektórych barw.
Oczopląs i zez – oczopląs to mimowolny i niekontrolowany ruch gałek ocznych, a zez to wada wzroku polegająca na zmianie kąta patrzenia jednego oka względem drugiego.Obie wady prowadzą do pogorszenia jakości i ostrości widzenia i trzeba je leczyć w gabinecie okulistycznym.
Wada wzroku
Warto wiedzieć, że na wady wzroku i ich poprawę ma też wpływ odpowiedni sposób odżywiania, właściwe nasłonecznienie, aktywność na świeżym powietrzu oraz odpowiednia dawka snu i wypoczynku. Leczenie wad wzroku i ich korekcja jest ważna nie tylko w celu poprawy komfortu życia.
Dolegliwość należy leczyć również ze względu na ryzyko wystąpienia powikłań np. w postaci odwarstwienia siatkówki, jaskry, zaćmy, jednoocznej ślepoty, zmętnienia rogówki, czy zwyrodnienia plamki żółtej. Nasz gabinet okulistyczny Poznań oferuje pełne wsparcie i leczenie przez profesjonalnych okulistów.
Astygmatyzm – Problemy z ostrością widzenia
Wady refrakcyjne wzroku jako podstawowa przyczyna problemów z ostrością widzenia
Aby zrozumieć mechanizm powstawania wad refrakcyjnych wzroku, należy zdać sobie sprawę z prawidłowego działania oka w zakresie odbioru i przetwarzania bodźców wzrokowych. Prawidłowo działające oko to tak zwane oko miarowe. Definiuje się je jako takie, które dzięki szeregowi struktur anatomicznych o właściwościach optycznych, jest w stanie skupić równoległe względem siebie promienie światła dokładnie na siatkówce.
W jej obrębie znajdują się receptory, które otrzymywany w ten sposób bodziec przekształcają w potencjał elektryczny i przekazują przy pomocy nerwu wzrokowego do ośrodka wzroku w korze mózgowej, dzięki czemu odbieramy i identyfikujemy widzialny obraz.
Stany, w których dochodzi do zmiany lokalizacji punktu skupienia światła nazywamy wadami refrakcyjnymi. Podstawowe wady, mogące być korygowane za pomocą okularów to krótkowzroczność, dalekowzroczność oraz astygmatyzm.
Krótkowzroczność, czyli myopia, jest to jedna z najczęściej występujących wad refrakcyjnych wzroku. W jej przypadku promienie świetlne skupiane są przed siatkówką, wskutek czego następuje upośledzenie widzenia do dali. W przypadku tej wady nie jest możliwa fizjologiczna korekcja poprzez akomodację soczewki oka, wręcz powoduje to pogłębienie wady.
Istnieje kilka rodzajów krótkowzroczności, wyodrębnionych na podstawie części soczewki, w obrębie której występuje patologia. Według tego kryterium wyróżnia się krótkowzroczność osiową, krótkowzroczność krzywiznową oraz krótkowzroczność refrakcyjną.
Drugą wadą refrakcyjną jest dalekowzroczność, zwana również nadwzrocznością lub hiperopią. Najczęściej jest wynikiem zbyt krótkiego wymiaru gałki ocznej, co skutkuje skupianiem promieni świetlnych za gałką oczną, czego rezultatem jest upośledzenie widzenia do bliży.
Może być ona tymczasowo korygowana przez akomodację, jednakże długotrwałe napinanie mięśni akomodacyjnych może powodować wystąpienie wad w zakresie układu poruszającego gałką oczną takich jak zez. Szczególnym rodzajem nadwzroczności jest tak zwana nadwzroczność starcza, która jest procesem fizjologicznym i wynika z przebiegu procesów starzenia się organizmu.
Astygmatyzm jest trochę innym rodzajem wady, w której promienie świetlne padające w prostopadłych do siebie płaszczyznach skupiane są w dwóch różnych punktach na siatkówce. Powoduje to zniekształcenie oraz znaczne obniżenie ostrości odbieranego obrazu. Główną przyczyną powstawania astygmatyzmu jest asymetria w budowie gałki ocznej.
Badanie ostrości widzenia do dali
Badanie ostrości widzenia do dali ma na celu ocenę zdolności rozdzielczej siatkówki. Jest ona definiowana jako zdolność do postrzegania punktów, które leżą bezpośrednio obok siebie, jako odseparowane od siebie. Jednostką, w której mierzy się ostrość wzroku jest minuta kątowa.
Samo badanie nie wymaga specjalistycznego przygotowania, ale należy pamiętać, że ma ono charakter psychofizyczny. W związku z powyższym wynik jest tym bardziej wiarygodny, im bardziej pacjent jest wypoczęty. Bardzo pomocny dla badającego jest również pełen dostęp do wcześniejszej dokumentacji medycznej, dzięki któremu możliwy jest pełen ogląd sytuacji. Dlatego też bardzo istotne jest, aby na badanie zabrać ze sobą całą poprzednią dokumentację medyczną.
Problemy z ostrością widzenia – badania
Najbardziej powszechną metodą badania ostrości wzroku jest wykorzystanie tak zwanych tablic Snellena wyposażonych w optotypy. Mianem tym określa się znaki (np. litery, cyfry, kształty), które ułożone są w rzędach. Każdy rząd zawiera optotypy o tym samym wymiarze, ale każdy następny rząd zawiera optotypy mniejsze od tych powyżej.
Badany odczytuje wskazane przez badającego optotypy od największych do coraz mniejszych. Odległość z jakiej badany odczytuje optotypy to około 5m. Ostrość wzroku podawana jest w ułamku. Licznik to odległość w jakiej znajduje się badany w stosunku do tablicy Snellena. Mianownik zaś to numer ostatniego prawidłowo przeczytanego rzędu.
Jeżeli badany nie jest w stanie odczytać optotypów nawet z najwyższego rzędu, odległość od tablicy jest stopniowo zmniejszana o 1 metr, a w razie konieczności o kolejny. W sytuacjach wątpliwych, mogą być wykonane dodatkowo specjalistyczne testy wyjaśniające wątpliwości.
Ocena ostrości wzroku jest badaniem rutynowym i jest przeprowadzane praktycznie przy każdej wizycie w gabinecie okulistycznym. Jest bezpieczne, bezinwazyjne i nie wiąże się z ryzykiem żadnych powikłań.
Badanie ostrości widzenia do bliży
Jest to badanie również wykonywane rutynowo praktycznie przy każdej wizycie okulistycznej i jest swego rodzaju uzupełnieniem badania ostrości widzenia do dali. Jego celem jest ocena widzenia z odległości ok. 30cm, czyli takiej, jaka zazwyczaj jest potrzebna do czytania. Jest ono szczególnie istotne dla pacjentów po 40 roku życia, u których może rozpoczynać się tak zwana starczowzroczność, będąca rodzajem nadwzroczności.
Badanie to jest wykonywane przez okulistę, również nie wymaga żadnego specjalistycznego przygotowania. Badany dostaje od odczytania tekst lub optotypy o różnej wielkości, począwszy od najmniejszych, z utrzymaniem tendencji wzrostowej. W tym przypadku również wynik podaje się w postaci ułamka.
Licznik stanowi wartość najmniejszego tekstu, który pacjent jest w stanie przeczytać, zaś mianownik to odległość z jakiej optotypy są odczytywane. Podobnie jak badanie ostrości do dali, jej ocena w stosunku do bliży również jest bezinwazyjna i w stu procentach bezpieczna. Nie wiąże się
z żadnym zagrożeniem ani powikłaniami.
Komputerowe badanie ostrości widzenia
Obecnie coraz bardziej powszechna jest tak zwana refraktometria automatyczna, znana szerzej pod mianem komputerowego badania wady wzroku. Jest to badanie całkowicie obiektywne, więc jest dużo mniejsze ryzyko nieprawidłowego wyniku. Po przeprowadzeniu badania pacjent otrzymuje wydruk wyniku i pozostaje tylko dobrać okulary.
